Daniel Ernest Jabłoński
| Ten artykuł od 2022-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Data i miejsce urodzenia | 26 listopada 1660 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 25 maja 1741 | ||
Miejsce pochówku | ?↗ | ||
Senior generalny | |||
Okres sprawowania | Od 1699 | ||
Wyznanie | Jednota Braci Czeskich | ||
|
Daniel Ernest Jabłoński, niem. Daniel Ernst Jablonski (ur. 26 listopada 1660 w Mokrym Dworze, zm. 25 maja 1741 w Berlinie) – duchowny protestancki, senior Jednoty Braci Czeskich, intelektualista i działacz religijny. Jego bratem był historyk Jan Teodor Jabłoński, a synem niemiecki lingwista i teolog Paweł Ernest Jabłoński.
Życiorys
Pochodził z rodziny duchownych czeskobraterskich, którzy opuścili Królestwo Czech w okresie wojny trzydziestoletniej. Był synem Piotra Figulusa i Elżbiety Komeńskiej a także wnukiem Jana Amosa Komeńskiego.
W latach 1677–1680 studiował teologię, filozofię i języki bliskowschodnie we Frankfurcie nad Odrą oraz w Oksfordzie.
Niedługo po odbyciu studiów został pastorem gminy ewangelicko-reformowanej w Magdeburgu. W latach 1686–1691 pełnił funkcję rektora gimnazjum protestanckiego w Lesznie. W 1699 roku został ordynowany senioriem braci czeskich. Od 1699 roku pełnił również funkcję seniora generalnego dla wyznawców kalwinizmu w Wielkim Księstwie Litewskim. W 1707 roku podczas wojny północnej opuścił Leszno i na stałe przeprowadził się do Berlina.
Od 1691 roku związany był z dworem elektora brandenburskiego. Pełnił funkcję nadwornego kaznodziei księcia-elektora Fryderyka I Hohenzollerna i opiekował się pruskimi ewangelikami-reformowanymi, którzy w 1718 roku wybrali go do swojego konsystorza, a w 1729 roku mianowali superintendentem.
Daniel Ernest Jabłoński był autorem wielu prac religijnych i politycznych. Wraz z Gottfriedem Leibnizem był współzałożycielem Pruskiej Akademii Nauk w Berlinie (1700).
Rzecznik unii kościelnej pomiędzy luteranami, kalwinami i braćmi czeskimi w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Pomysłodawca niezrealizowanego planu stworzenia w Królestwie Prus kościoła episkopalnego na wzór angielski.
Pod koniec życia wspierał rozwój wspólnoty braci morawskich z Herrnhut. Ordynował na seniorów tej kongregacji Dawida Nitschmanna (1735) i Mikołaja von Zinzendorfa (1737).
Zobacz też
Linki zewnętrzne
- Zbiory związane z D. E. Jabłońskim w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej
- Daniel Ernst Jablonski im Biographisch-Bibliographischen Kirchenlexikon. bautz.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-02)]. (niem.)
- Daniel Ernest Jabłoński – publikacje w bibliotece Polona
- ISNI: 0000000109130635
- VIAF: 69661324
- LCCN: no98112214
- GND: 115468277
- LIBRIS: 53hlp7gp3wvtn1r
- BnF: 12983707q
- SUDOC: 131149466
- NKC: xx0010688
- BNE: XX1668806
- NTA: 12118207X
- Open Library: OL4481542A
- PLWABN: 9810651920505606
- NUKAT: n99711568
- J9U: 987007263261805171
- PTBNP: 1002954
- LIH: LNB:Bz3B;=BX
- RISM: people/41013397
- WorldCat: lccn-no98112214
- PWN: 3916127
- Britannica: biography/Daniel-Ernst-Jablonski
- VLE: daniel-ernest-jablonski