Dawid Bergelson

Ten artykuł od 2024-04 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Dawid Bergelson

Data i miejsce urodzenia	12 sierpnia 1884 Ochrimow
Data i miejsce śmierci	12 sierpnia 1952 Moskwa
Multimedia w Wikimedia Commons

Dawid Bergelson (jid. ‏דוד בערגעלסאָן‎; ur. 31 lipca^?/12 sierpnia 1884 w Ochrimowie, zm. 12 sierpnia 1952 w Moskwie) – żydowski prozaik piszący w języku jidysz, działacz Żydowskiego Komitetu Antyfaszystowskiego. Jedna z ofiar stalinowskiego procesu poetów żydowskich.

Życiorys

Urodził się 12 sierpnia 1884 roku^[1] w Sarnach^[2]. Uczęszczał do chederu oraz kształcił się u prywatnych nauczycieli^[3]. W latach 1903–1921 mieszkał z krótkimi wyjątkami w Kijowie. Choć z początku tworzył w językach rosyjskim i hebrajskim, wkrótce zdecydował się pisać jedynie w jidysz^[2]. W 1909 roku^[3], po problemach ze znalezieniem wydawcy^[1], ukazała się jego pierwsza nowela Arum wokzal (Wokół stacji kolejowej), która wzbudziła zainteresowanie krytyki^[3]. Większość jego dorobku stanowią nowele i ich adaptacje teatralne^[2]; do jego najważniejszych utworów należy^[2][3] stworzona w duchu impresjonizmu^[2] powieść Noch alemen (1913)^[2][3].

W 1921 roku przeniósł się do Berlina^[3], pod koniec lat 20. wyjechał w podróż do Stanów Zjednoczonych^[2]; od 1934 roku mieszkał w Moskwie^[3]. Był znanym działaczem inteligencji żydowskiej w Związku Radzieckim^[3]. Przyjaźnił się między innymi z Ilją Erenburgiem i Perecem Markiszem.

W 1952 został oskarżony o działalność wywiadowczą na rzecz krajów zachodnich, propagandę antyradziecką i żydowski nacjonalizm wraz z innymi byłymi działaczami Żydowskiego Komitetu Antyfaszystowskiego – poetami Icykiem Feferem, Dowidem Hofsztejnem, Lejbem Kwitką, Perecem Markiszem oraz aktorem Wieniaminem Zuskinem. 18 lipca tego roku został skazany na śmierć; wyrok wykonano na Łubiance 12 sierpnia.

W 1959 roku wyszedł polski wybór opowiadań Bergelsona, zatytułowany Dwie bestie. Opowiadania poświęcone były przeżywaniu Zagłady.

Przypisy