Debora Baron

Dewora Baron

Data i miejsce urodzenia	4 grudnia 1887 Uzda
Data i miejsce śmierci	20 sierpnia 1956 Tel Awiw
Dziedzina sztuki	literatura
Nagrody
Nagroda Bialika
Multimedia w Wikimedia Commons

Debora Baron, także Dewora Baron (ur. 4 grudnia 1887 w Uździe, zm. 20 sierpnia 1956 w Tel Awiwie) – żydowska pisarka.

Życiorys

Urodziła się 4 grudnia 1887 roku w Uździe, w rodzinie rabina^[1]. W chederze ojca otrzymała tradycyjne wykształcenie zwykle dostępne tylko chłopcom^[2]. Zadebiutowała w 1905 roku opowiadaniami na łamach „Ha-Melic”^[2], wywołując zaskoczenie w środowisku literackim: podejrzewano, że prawdziwym autorem jest dorosły mężczyzna^[1]. Wyjechała do brata, by uczęszczać do świeckiej szkoły, rozwijając się w Mińsku i w Kownie^[2], gdzie została przyjęta do hebrajskich i jidyszowych kręgów literackich^[1]. Do 1910 roku miała już ugruntowaną pozycję literacką^[1]; opublikowała 44 opowiadania, z czego dziewięć w jidysz^[2]. Częstym tematem jej wczesnej twórczości był obraz sztetlu z punktu widzenia kobiety cierpiącej w patriarchalnym społeczeństwie^[1].

Jedna z nielicznych kobiet, której prace przeszły do kanonu literatury hebrajskiej powstałej przed powstaniem państwa Izrael^[1].

W 1910 roku wyjechała do Palestyny, gdzie osiadła w Newe Cedek i zajęła się redakcją części literackiej tygodnika „Ha-Poel ha-Cair”^[2]. W tym czasie porzuciła jidysz^[1]. Rok później wyszła za mąż za redaktora naczelnego gazety Josefa Aharonowicza; para miała jedną córkę^[1]. Podczas I wojny światowej rodzina została deportowana do Aleksandrii^[2].

Od 1922 roku Baron skupiła się całkowicie na pracy literackiej, wybierając pracę w odosobnieniu^[1]. Do połowy lat 50. stworzyła najważniejsze dzieła w swoim dorobku oraz umocniła swą pozycję w historii współczesnej literatury hebrajskiej^[2]. Została pierwszą laureatką Nagrody Bialika (1933), otrzymała także Nagrodę Brennera^[3]. Jej proza charakteryzowała się wrażliwością na krzywdę słabszych i uciskanych, w szczególności zwracając uwagę na losy kobiet^[1]. Mocne emocje i gniew z wczesnych opowiadań zastąpiły w dojrzałej twórczości aluzje i niedopowiedzenia^[2]. Jaakow Fichman stwierdził, iż Baron „osiągnęła w prozie swej iście poetycką melodyjność i przejrzystość”^[4]. Na jej dorobek składa się 80 opowiadań i jedna nowela^[1], a także przekłady literackie na hebrajski, m.in. Pani Bovary Gustave’a Flauberta^[1], czy dzieła Antona Czechowa i Jacka Londona^[3].

Zmarła 20 sierpnia 1956 roku w Tel Awiwie^[1].

Przypisy