Dwuskrzydla

Dwuskrzydla
Ilustracja
Dipterocarpus zeylanicus
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

ślazowce

Rodzina

dwuskrzydlowate

Rodzaj

dwuskrzydla

Nazwa systematyczna
Dipterocarpus C. F. Gaertner
Suppl. Carp. 50. 24-26 Jun 1805[3]
Typ nomenklatoryczny

D. costatus C. F. Gaertner[3]

Synonimy
  • Duvaliella F. Heim
  • Mocanera Blanco[4]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Dwuskrzydla[5], dipterokarpus, dwuskrzydłowiec, dwuskrzydlec[6] (Dipterocarpus) – rodzaj roślin z rodziny dwuskrzydłowatych (Dipterocarpaceae Blume). Obejmuje co najmniej 66 gatunków[7]. Występują one w południowo-wschodniej Azji na obszarze między Indiami, Chinami, Filipinami i zachodnią Indonezją[8]. Są to drzewa stanowiące istotne źródło drewna egzotycznego dla międzynarodowego rynku drzewnego. Z powodu nadmiernej eksploatacji i niszczenia siedlisk wiele gatunków dramatycznie zmniejsza swoje zasoby i staje się zagrożona. Poza drewnem wiele gatunków jest istotnym źródłem także innych produktów takich jak żywice (damara), kamfora, olejki eteryczne[9].

Pień Dipterocarpus alatus

Morfologia

Pokrój
Okazałe, wysokie drzewa, często z wydatnymi korzeniami szkarpowymi. Kora łuszcząca się płatkami, szarobrązowa do pomarańczowej[8].
Liście
U nasady z okazałymi przylistkami. Liście skórzaste, całobrzegie lub falisto wcinane[8].
Kwiaty
Okazałe, słodko pachnące, skupione po 3–9 w grona. Kielich urnowaty lub kubeczkowaty, z nierównymi działkami. Płatki korony białe, czasem z czerwonym paskiem, omszone. Pręciki z równowąskimi, żółtymi pylnikami. Zalążnia omszona, wąsko jajowata, z cienką szyjką słupka, na końcu z płytko podzielonym znamieniem[8].
Owoce
Orzechopodobne, zamknięte w trwałym kielichu, którego dwie, powiększone, proste działki działają jako aparat lotny[8].

Systematyka

Wykaz gatunków[7]
  • Dipterocarpus acutangulus Vesque
  • Dipterocarpus alatus Roxb. ex G.Don
  • Dipterocarpus applanatus Slooten
  • Dipterocarpus baudii Korth.
  • Dipterocarpus borneensis Slooten
  • Dipterocarpus bourdillonii Brandis
  • Dipterocarpus caudatus Foxw.
  • Dipterocarpus caudiferus Merr.
  • Dipterocarpus chartaceus Symington
  • Dipterocarpus cinereus Slooten
  • Dipterocarpus concavus Foxw.
  • Dipterocarpus condorensis Pierre
  • Dipterocarpus confertus Slooten
  • Dipterocarpus conformis Slooten
  • Dipterocarpus coriaceus Slooten
  • Dipterocarpus cornutus Dyer
  • Dipterocarpus costatus C.F.Gaertn.
  • Dipterocarpus costulatus Slooten
  • Dipterocarpus crinitus Dyer
  • Dipterocarpus cuspidatus P.S.Ashton
  • Dipterocarpus dyeri Pierre ex Laness.
  • Dipterocarpus elongatus Korth.
  • Dipterocarpus eurhynchus Miq.
  • Dipterocarpus fagineus Vesque
  • Dipterocarpus fusiformis P.S.Ashton
  • Dipterocarpus geniculatus Vesque
  • Dipterocarpus glabrigemmatus P.S.Ashton
  • Dipterocarpus glandulosus Thwaites
  • Dipterocarpus globosus Vesque
  • Dipterocarpus gracilis Blume
  • Dipterocarpus grandiflorus (Blanco) Blanco
  • Dipterocarpus hasseltii Blume
  • Dipterocarpus hispidus Thwaites
  • Dipterocarpus humeratus Slooten
  • Dipterocarpus indicus Bedd.
  • Dipterocarpus insignis Thwaites
  • Dipterocarpus intricatus Dyer
  • Dipterocarpus kerrii King
  • Dipterocarpus kunstleri King
  • Dipterocarpus lamellatus Hook.f.
  • Dipterocarpus littoralis Blume
  • Dipterocarpus lowii Hook.f.
  • Dipterocarpus megacarpus Madani
  • Dipterocarpus mundus Slooten
  • Dipterocarpus nudus Vesque
  • Dipterocarpus oblongifolius Blume
  • Dipterocarpus obtusifolius Teijsm. ex Miq.
  • Dipterocarpus ochraceus Meijer
  • Dipterocarpus orbicularis Foxw.
  • Dipterocarpus pachyphyllus Meijer
  • Dipterocarpus palembanicus Slooten
  • Dipterocarpus perakensis P.S.Ashton
  • Dipterocarpus retusus Blume
  • Dipterocarpus rigidus Ridl.
  • Dipterocarpus rotundifolius Foxw.
  • Dipterocarpus sarawakensis Slooten
  • Dipterocarpus scaber Buch.-Ham.
  • Dipterocarpus semivestitus Slooten
  • Dipterocarpus stellatus Vesque
  • Dipterocarpus sublamellatus Foxw.
  • Dipterocarpus tempehes Slooten
  • Dipterocarpus tuberculatus Roxb.
  • Dipterocarpus turbinatus C.F.Gaertn
  • Dipterocarpus validus Blume
  • Dipterocarpus verrucosus Foxw. ex Slooten
  • Dipterocarpus zeylanicus Thwaites

Przypisy

  1. Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20]  (ang.).
  2. Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-02-28]  (ang.).
  3. a b Dipterocarpus. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2017-02-28].
  4. Genus: Dipterocarpus C. F. Gaertn.. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. [dostęp 2017-02-28].
  5. Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 830. ISBN 83-214-1305-6.
  6. Encyklopedia Powszechna, tom 7. PWN, 2009.
  7. a b Dipterocarpus. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-02-28].
  8. a b c d e Dipterocarpus C. F. Gaertner. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-02-28].
  9. Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 130-131. ISBN 1-55407-206-9.
  • PWN: 3892916, 3895225
  • SNL: Dipterocarpus
Identyfikatory zewnętrzne:
  • EoL: 2889810
  • Flora of China: 110505
  • Flora of North America: 110505
  • GBIF: 7299001
  • identyfikator iNaturalist: 157730
  • IPNI: 14361-1
  • NCBI: 64585
  • Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:14361-1
  • identyfikator Tropicos: 40033187
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 370588