Echinopsis

Echinopsis

Morfologia (Echinopsis maximiliana)

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

kaktusowate

Rodzaj

Echinopsis

Nazwa systematyczna

Echinopsis Zucc.
Abh. Math.-Phys. Cl. Königl. Bayer. Akad. Wiss. 2: 675. 1837

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Echinopsis Zucc. – rodzaj roślin z rodziny kaktusowatych (Cactaceae). Gatunki z tego rodzaju pochodzą z Ameryki Południowej (Argentyna, Chile, Boliwia, Peru, Brazylia, Ekwador, Paragwaj, Urugwaj). Gatunkiem typowym jest E. eyriesii (Turpin) Zucc^[3].

Morfologia

Są to rośliny najczęściej o kształcie kulistym lub cylindrycznym. Mają proste żebra i długie, lejkowate kwiaty rozwijające się w nocy.

Synonimy

W wyniku badań w latach 70. i 80. XX w. do rodzaju Echinopsis włączanych jest szereg wcześniej wyróżnianych rodzajów^[4]:

Acantholobivia Backeb.
Acanthopetalus Y. Itô
Andenea Fric (nom. inval.)
Aureilobivia Fric (nom. inval.)
Chamaecereus Britton & Rose
Chamaelobivia Y. Itô (nom. inval.)
Cinnabarinea Fric ex F. Ritter
Echinolobivia Y. Itô (nom. inval.)
Echinonyctanthus Lem.
Furiolobivia Y. Itô (nom. inval.)
Helianthocereus Backeb.
Heterolobivia Y. Itô (nom. inval.)
Hymenorebulobivia Fric (nom. inval.)
Hymenorebutia Fric ex Buining
Leucostele Backeb.
Lobirebutia Fric (nom. inval.)
Lobivia Britton & Rose
Lobiviopsis Fric (nom. inval.)
Megalobivia Y. Itô (nom. inval.)
Mesechinopsis Y. Itô
Neolobivia Y. Itô
Pilopsis Y. Itô (nom. inval.)
Pseudolobivia (Backeb.) Backeb.
Rebulobivia Fric (nom. inval.)
Salpingolobivia Y. Itô
Scoparebutia Fric & Kreuz. ex Buining
Setiechinopsis (Backeb.) de Haas
Soehrensia Backeb.
Trichocereus (A. Berger) Riccob.

Czasem włączane są także rodzaje:

Acanthocalycium Backeb.
Arthrocereus A. Berger
Pygmaeocereus H. Johnson & Backeb.

Część z tych zmian taksonomicznych jest krytykowana^[5], w szczególności włączenie rodzaju Trichocereus i utworzenie dużego, złożonego taksonu bez towarzyszącej monografii. Pojawiły się w związku z tym problemy z kolizją nazw w tak powstałym rodzaju, np. w przypadku dwóch różnych gatunków funkcjonujących wcześniej pod nazwami Echinopsis bridgesii i Trichocereus bridgesii. W nowej klasyfikacji Trichocereus bridgesii występuje jako Echinopsis lageniformis. Pomimo wprowadzenia tych zmian, w części prac, szczególnie etnobotanicznych, nadal można znaleźć odwołania do starej klasyfikacji rodzaju Trichocereus.

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)

Należy do rodziny kaktusowatych (Cactaceae) Juss., która jest jednym z kladów w obrębie rzędu goździkowców (Caryophyllales) i klasy roślin okrytonasiennych^[2]. W obrębie kaktusowatych należy do plemienia Trichocereeae, podrodziny Cactoideae^[6].

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa goździkowe (Caryophyllidae Takht.), nadrząd Caryophyllanae Takht., rząd goździkowce (Caryophyllales Perleb), podrząd Cactineae Bessey in C.K. Adams, rodzina kaktusowate (Cactaceae Juss.), rodzaj Echinopsis Zucc^[7].

Gatunki (wybór)^[8]

Echinopsis adolfofriedrichii G. Moser
Echinopsis ancistrophora Spegazzini
Echinopsis angelesii (R. Kiesling) G. D. Rowley
Echinopsis antezanae (Cárdenas) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis arboricola (Kimnach) R. Mottram
Echinopsis arebaloi Cárdenas
Echinopsis atacamensis (Philippi) H. Friedrich & G.D. Rowley
Echinopsis aurea Britton & Rose
Echinopsis backebergii Werdermann
Echinopsis baldiana Spegazzini
Echinopsis bertramiana (Backeberg) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis bolligeriana Mächler & Helmut Walter
Echinopsis bonnieae (Halda, Hogan & Janeba) Halda & Malina
Echinopsis boyuibensis F. Ritter
Echinopsis bridgesii Salm-Dyck
Echinopsis bruchii (Britton & Rose) H. Friedrich & Glaetzle
Echinopsis × cabrerae (R. Kiesling) G. D. Rowley
Echinopsis caineana (Cárdenas) D. R. Hunt
Echinopsis cajasensis F. Ritter
Echinopsis calliantholilacina Cárdenas
Echinopsis callichroma Cárdenas
Echinopsis calochlora K. Schumann
Echinopsis camarguensis (Cárdenas) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis candicans (Salm-Dyck) F. A. C. Weber
Echinopsis catamarcensis (Speg.) F.A.C.Weber
Echinopsis caulescens (F.Ritter) M.Lowry
Echinopsis cephalomacrostibas (Werdermann & Backeberg) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis chalaensis (Rauh & Backeberg) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis chamaecereus H. Friedrich & W. Glaetzle
Echinopsis chiloensis (Colla) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis chrysantha Werdermann
Echinopsis chrysochete Werdermann
Echinopsis cinnabarina (Hooker) Labouret
Echinopsis clavata (F. Ritter) D. R. Hunt
Echinopsis cochabambensis Backeberg
Echinopsis comarapana Cárdenas
Echinopsis conaconensis (Cárdenas) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis coquimbana (Molina) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis coronata Cárdenas
Echinopsis cotacajesii Cárdenas
Echinopsis crassicaulis (R. Kiesling) H. Friedrich & Glaetzle
Echinopsis cuzcoensis (Britton & Rose) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis densispina Werdermann
Echinopsis derenbergii A. V. Frič
Echinopsis deserticola (Werdermann) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis escayachensis (Cárdenas) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis eyriesii Pfeiffer & Otto
Echinopsis fabrisii (R.Kiesling) G. D. Rowley
Echinopsis famatimensis (Spegazzini) Werdermann
Echinopsis ferox (Britton & Rose) Backeberg
Echinopsis formosa (Pfeiffer) Jacobi
Echinopsis fraciliflora Cárdenas
Echinopsis friedrichii G. D. Rowley
Echinopsis glauca (F. Ritter) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis haematantha (Spegazzini) J. G. Lamb.
Echinopsis hahniana (Backeberg) R. S. Wallace
Echinopsis hammerschmidii Cárdenas
Echinopsis hertrichiana (Backeberg) D. R. Hunt
Echinopsis huascha (F. A. C. Weber) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis huotti Labour.
Echinopsis hystrichoides F. Ritter
Echinopsis ibicuatensis Cárdenas
Echinopsis kladiwaiana Rausch
Echinopsis klingleriana Cárdenas
Echinopsis knuthiana (Backeberg) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis korethroides Werdermann
Echinopsis lageniformis (Forst.) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis lamprochlora F. A. C. Weber
Echinopsis lateritia Gürke
Echinopsis leucantha Walpers
Echinopsis macrogona (S.D.) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis mamillosa Gürke
Echinopsis marsoneri Werdermann
Echinopsis mataranensis Cárdenas
Echinopsis maximiliana Heyder
Echinopsis meyeri Heese
Echinopsis mieckleyi Rud. Meyer
Echinopsis minuana Spegazzini
Echinopsis mirabilis Spegazzini
Echinopsis molesta Spegazzini
Echinopsis nigra Backeberg
Echinopsis obrepanda (Salm-Dyck) K. Schum.
Echinopsis oligotricha (Cárdenas) M.Lowry
Echinopsis oxygona Pfeiff. & Otto
Echinopsis pachanoi (Britton & Rose) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis pampana (Britton & Rose) D. R. Hunt
Echinopsis pamparuizi Cárdenas
Echinopsis pentlandii (W. J. Hooker) Salm-Dyck ex A. Dietrich
Echinopsis peruviana (Britton & Rose) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis pseudomammillosa Cárdenas
Echinopsis pugionacantha Rose & F. Boedeker
Echinopsis quadratiumbonata (F. Ritter) D. R. Hunt
Echinopsis rhodotricha K. Schumann
Echinopsis riviere-de-caraltii Cárdenas
Echinopsis saltensis Spegazzini
Echinopsis sanguiniflora (Backeberg) D. R. Hunt
Echinopsis santaensis (Rauh & Backeberg) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis schickendantzii F. A. C. Weber
Echinopsis schieliana (Backeberg) D. R. Hunt
Echinopsis schoenii (Rauh & Backeberg) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis scopulicola (F. Ritter) R. Mottram
Echinopsis silvestrii Spegazzini
Echinopsis skottsbergii (Backeberg) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis smrziana Backeberg
Echinopsis spachiana (A. C. Lemaire) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis spinibarbis (Otto) A. E. Hoffmann
Echinopsis stilowiana (Backeb.) J.G.Lamb.
Echinopsis strigosa (Salm-Dyck) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis subdenudata Cárdenas
Echinopsis sucrensis Cárdenas
Echinopsis tacaquirensis (Vaupel) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis taratensis (Cárdenas) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis tarijensis (Vaupel) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis tarmaensis (Rauh & Backeberg) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis tegeleriana (Backeberg) D. R. Hunt
Echinopsis terscheckii (A. A. Parmentier) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis thelegona (F. A. C. Weber) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis thelegonoides (Spegazzini) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis thionantha (Spegazzini) D. R. Hunt
Echinopsis tiegeliana (Wessner) D. R. Hunt
Echinopsis trichosa (Cárdenas) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis tubiflora J. G. Zuccarini
Echinopsis tulhuayacensis (Ochoa) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis tunariensis (Cárdenas) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis uyupampensis (Backeberg) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis vasquezii (Rausch) G. D. Rowley
Echinopsis vatteri (R. Kiesling) G. D. Rowley
Echinopsis volliana (Backeberg) H. Friedrich & G. D. Rowley
Echinopsis walteri (R. Kiesling) H. Friedrich & W. Glaetzle
Echinopsis werdermannii Frič
Echinopsis yuquina D. R. Hunt

Zastosowanie

Uprawiane jako rośliny doniczkowe. Uprawa jest łatwa i dlatego są powszechnie spotykane, przy czym najczęściej uprawiany jest Echinopsis eyriesii.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-07] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-01-10].
↑ Genus: Echinopsis Zucc. [w:] Germplasm Resources Information Network – (GRIN) [on-line]. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2008-08-05]. (ang.).
↑ K. Trout: The genus Trichocereus. A simple list of specific names assigned to or proposed for use within the genus Trichocereus. [dostęp 2008-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-08-23)]. (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-02-24].
↑ James L. Reveal System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999. Systematyka rodzaju Echinopsis według Reveala
↑ The Plant List. Echinocactus. [dostęp 2011-02-24].