Ellen Niit

Ellen Niit

Popiersie Ellen Niit w węgierskim Kiskőrös
Data i miejsce urodzenia	13 lipca 1928 Tallin, Republika Estońska
Data i miejsce śmierci	30 maja 2016 Tallin, Republika Estońska
Narodowość	estońska
Język	estoński
Multimedia w Wikimedia Commons

Ellen Niit (Ellen Hiob, 1949–1958 – Ellen Niit, od 1958 r. – Ellen Kross; ur. 13 lipca 1928 w Tallinnie, zm. 30 maja 2016 tamże^[1]) – estońska poetka, pisarka i tłumaczka.

Życiorys

W latach 1938–1943 uczęszczała do szkoły w Tapa, a następnie do szkoły w Tallinnie. Studiowała na Uniwersytecie w Tartu język estoński i literaturoznawstwo (1947–1952), oraz literaturę dziecięcą (1952–1956)^[2]. Pracowała m.in. w estońskiej telewizji, była scenarzystką filmową^[3]. Od roku 1963 stała się już niezależną pisarką i tłumaczką. Własne dzieła przekładała na niemiecki, z węgierskiego tłumaczyła np. twórczość Sándora Petőfiego, a z rosyjskiego – poezje Siergieja Jesienina^[4].

Życie prywatne

Od 1949 do 1958 roku była zamężna z estońskim literaturoznawcą Heldurem Niit (1928–2010), a następnie, od 1958 roku aż do śmierci męża, z estońskim pisarzem Jaanem Krossem. Miała czworo dzieci: Toomasa Niita (ur. 1953), Maarję Undusk (ur. 1959), Eerika-Niilesa Krossa (ur. 1967) oraz Martena Krossa (ur. 1970)^[5].

Twórczość

Ellen Niit opublikowała siedem tomów wierszy, trzy tomy wierszy wybranych i dziewięć innych oraz sześć książek prozą dla dzieci. Jej książki dla dzieci były bardzo popularne w Polsce w czasach PRL-u. W „Pille-Riin” codzienność dziewczynki mieszkającej w Tallinnie przybliżała polskim czytelnikom Estonię, a podteksty anty-radzieckie były zrozumiałe z kolei dla dorosłych czytelników^[6]. Również „Opowiadania o wesołych bliźniętach” były chętnie czytane i doczekały się polskiego wznowienia w drugiej dekadzie XXI wieku.

Poezja

• Maa on täis leidmist (1960)
• Linnuvoolija (1970)
• Karud saavad aru (1972)
• Oma olemine, turteltulemine (1979)
• Krõlliraamat (1979)
• Tere, tere lambatall! (1993)
• Veel ja veel Krõlliga maal ja veel (2002)
  • Midrimaa (1974)
  • Suur suislepapuu (1983)
  • Ühel viivul vikervalgel (1999)

Proza

• Pille-Riini lood (1963)
• Jutt jänesepojast, kes ei tahtnud magama jääda (1967)
• Triinu ja Taavi jutud (1970)
• Triinu ja Taavi uued ja vanad lood (1977)
• Jänesepojaõhtu koos isaga (1982)
• Onu Ööbiku ööpäev (1998)

Polskie przekłady

• Pille – Riin (tłum. Aarne Puu; tytuł oryginału: Pille-Riini lood)
• Opowiadania o wesołych bliźniętach (tłum.Teresa Kärmas; tytuł oryginału: Triinu ja Taavi uued ja vanad lood)

Przypisy