Emine Sevgi Özdamar

Emine Sevgi Özdamar

Data i miejsce urodzenia	10 sierpnia 1946 Malatya
Zawód	aktorka, reżyser

Emine Sevgi Özdamar (ur. 10 sierpnia 1946 w Malatya w Turcji) – niemiecka aktorka (głównie teatralna), reżyserka (teatralna), i pisarka, pochodzenia tureckiego.

Życiorys

Już w wieku 12 lat Emine stanęła po raz pierwszy na deskach teatru państwowego w Bursie (w sztuce „Mieszczanin szlachcicem” Molière’a). Do Niemiec przyjechała po raz pierwszy w roku 1965, jako 19-latka nieznająca w ogóle języka niemieckiego, do pracy jako Gastarbeiter, na dwuletni kontrakt w jednej z fabryk w Berlinie Zachodnim.

W latach 1967 do 1970 uczyła się w szkole aktorskiej w Stambule. W Turcji zagrała też swoje pierwsze profesjonalne role teatralne. Jako miłośniczka poezji, zainspirowana twórczością Heinego i Brechta (szczególnie jego tekstami piosenek z albumu który kupiła podczas pierwszego pobytu w Niemczech), przyjęła w roku 1976 posadę asystentki reżysera w Volksbühne w Berlinie Wschodnim (wspomnienia z tego czasu zawarła w powieści Seltsame Sterne starren zur Erde).

Współpracowała tam między innymi z Benno Bessonem i Matthiasem Langhoffem. Z trupą tego teatru, w latach 1978 i 1979, przebywała w Paryżu i Awinionie. Doktorantka Paryskiego Uniwersytetu 8 Vincennes – Saint Denis. W latach 1979 do 1984 była na angażu aktorskim w Schauspielhaus Bochum. Na zlecenie tego ostatniego powstała jej pierwsza sztuka teatralna Karagöz in Alamania (Czarnooki w Niemczech), którą w roku 1986 wystawił, w jej reżyserii, Schauspielhaus Frankfurt.

Obok wielu ról teatralnych, występowała też w filmach, m.in. w „Happy Birthday, Türke” (filmowa adaptacja powieści kryminalnej Jakoba Arjouni’na pod tym samym tytułem, reżyseria Doris Dörrie), i w „Yasemin” (reżyseria Hark Bohm), obu nagrodzonych jako Deutscher Filmpreis/Bester Spielfilm (Niemiecka Nagroda Filmowa / Najlepszy Film). Od roku 1986 pracuje jako niezależna pisarka. Mieszka w Berlinie.

Poza swoim zaangażowaniem w teatr, od roku 1982, Emine zajęła się pisaniem powieści, wierszy i opowiadań, w których głównie opisuje swoje doświadczenia z życia w Niemczech.

Swoimi tekstami otworzyła trzecią drogę, pomiędzy literaturą zmieszania i konsternacji pierwszego pokolenia tureckich Gastarbeiterów, i literaturą spokoju umysłu i zrównoważenia ich trzeciej generacji. Przez wielu Niemiecko-Tureckich autorów dawana jest dzięki temu jako przykład do naśladowania. Za te dzieła te otrzymała wiele nagród i wyróżnień.

W maju 2007 Emine przyjęta została w poczet, liczącej odtąd 175 członkiń i członków, Deutsche Akademie für Sprache und Dichtung (Niemieckiej Akademii Języka i Twórczości Poetyckiej).

Dzieła

Karagöz in Alamania. (sztuka teatralna, 1982)
Mutterzunge. (opowiadania, 1990, ISBN 3-88022-106-5)
Keloğlan in Alamania, die Versöhnung von Schwein und Lamm. (sztuka teatralna, 1991)
Das Leben ist eine Karawanserei, hat zwei Türen, aus einer kam ich rein, aus der anderen ging ich raus. (powieść, 1992, ISBN 3-462-02319-5)
Die Brücke vom Goldenen Horn. (powieść, 1998, ISBN 3-7632-4802-1; tłumaczenie Polskie – Most nad Złotym Rogiem, Wydawnictwo Pogranicze, 2007)
Der Hof im Spiegel. (opowiadania, 2001, ISBN 3-462-03001-9)
Seltsame Sterne starren zur Erde. Wedding – Pankow 1976/77. (powieść, 2003, ISBN 3-462-03212-7)
Araf’takiler -Hayatları Roman olanlardan- Emine Sevgi Özdamar, Corakli Sahbender (powieść w języku tureckim, „ADIM”, 2004, Erzurum-Türkei)

Nagrody i wyróżnienia

Ingeborg-Bachmann-Preis (1991)
Walter-Hasenclever-Preis der Stadt Aachen (1993)
New-York Scholarship des Literaturfonds Darmstadt (1995)
Adelbert-von-Chamisso-Preis (1999)
Künstlerinnenpreis des Landes NRW (2001)
Stadtschreiberin von Bergen-Enkheim (2003)
Kleist-Preis (2004)

Linki zewnętrzne

cytaty z Emine Sevgi Özdamar
strona o Emine Sevgi Özdamar z Empiklopedii
strona o Emine Sevgi Özdamar z internationales literaturfestival berlin
strona o Emine Sevgi Özdamar. kuenstlerinnenpreis.nrw.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-07-01)]. z Künstlerinnenpreis des Landes Nordrhein-Westfalen
strona o Emine Sevgi Özdamar z Robert Bosch Stiftung
strona o Emine Sevgi Özdamar z Deutsche Nationalbibliothek
strona o Emine Sevgi Özdamar w bazie IMDb (ang.) z The Internet Movie Database (IMDb)
taz-Porträt der Schriftstellerin Emine Sevgi Özdamar
„Die Frau, die ich sein sollte” Zum Debüt von Emine Sevgi Özdamar – taz vom 17.03.2007
praca doktorska o historii turecko-niemieckiego teatru i kabaretu (Erol Boran 2004)