Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych

Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych
Dzień

6 marca

Państwa

 Unia Europejska

Typ święta

międzynarodowe

Znaczenie

hołd przeciwnikom totalitaryzmów i masowych zbrodni

Podobne święta

Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej,
Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu,
Europejski Dzień Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu

Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych – święto obchodzone 6 marca, ustanowione 10 maja 2012 przez Parlament Europejski[1], mające na celu uhonorowanie pamięci osób, które sprzeciwiały się reżimom totalitarnym i masowym zbrodniom w XX i XXI w.[2]

Geneza Europejskiego Dnia Pamięci o Sprawiedliwych

6 marca przypada rocznica śmierci Mosze Bejskiego (ur. w 1921 w Działoszycach) – inicjatora Ogrodów Sprawiedliwych w Jerozolimie oraz współtwórcy definicji „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”[3].

Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych został ustanowiony decyzją Parlamentu Europejskiego z inicjatywy włoskiego Komitetu Światowego Ogrodu Sprawiedliwych – Gariwo. Organizacja ta postuluje utworzenie na całym świecie Ogrodów Sprawiedliwych na wzór ogrodu w Jad Waszem w Jerozolimie, gdzie uhonorowane są osoby, które ratowały Żydów w czasie Holokaustu. Dotąd utworzono Ogrody Sprawiedliwych m.in. w Armenii, Bośni, Rwandzie, Włoszech i Francji[2].

W ramach obchodów Dnia, w Muzeum Historii Żydów Polskich we współpracy z Ministerstwem Spraw Zagranicznych organizowane są wystawy upamiętniające polskich Sprawiedliwych wśród Narodów Świata jako grupę unikatową na tle narodów europejskich ze względu zarówno na to, że stanowili zbiorowość najliczniejszą, jak i na to że Polakom za pomoc Żydom groziła kara śmierci[1].

Parlament Europejski podjął tę inicjatywę, by pojęcie „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”, odnoszące się do ludzi pomagającym Żydom w okresie Holokaustu, rozszerzyć na cały świat i na inne tego typu zjawiska, szczególnie o charakterze ludobójczym[2].

Idea Europejskiego Dnia Pamięci o Sprawiedliwych

Za „Sprawiedliwych” twórcy idei Europejskiego Dnia Pamięci uważają osoby, które ryzykowały własnym życiem, aby ocalić innych oraz tych, którzy występowali w obronie ludzkiej godności w okresie totalitaryzmu nazistowskiego i komunistycznego, w czasie ludobójstw i masowych mordów oraz wszystkich zbrodni przeciwko ludzkości popełnionych w XX i XXI wieku. Ma on cel głównie edukacyjny, promujący postawy sprzeciwu wobec reżimów i pomocy osobom szykanowanym.

W czerwcu 2014 na skwerze im. generała Jana Jura-Gorzechowskiego na warszawskiej Woli otwarto pierwszy w Polsce Ogród Sprawiedliwych, gdzie posadzono sześć rajskich jabłoni, upamiętniających Jana Karskiego, Marka Edelmana, Tadeusza Mazowieckiego, Annę Politkowską, Magdalenę Grodzką-Gużkowską oraz Antonię Locatelli. Obok drzew na granitowych obeliskach umieszczono informacje o czynach osób uznanych za „Sprawiedliwe”. Co roku upamiętniane będą kolejne trzy osoby – nie tylko Polacy, ale wszyscy, których zachowanie może stanowić wzór[2].

W 2015 tytułem Sprawiedliwych uhonorowani zostali:[4]

W 2016 tytułem Sprawiedliwych uhonorowani zostali:[5]

W 2017 tytułem Sprawiedliwych uhonorowani zostali[6]:

W 2018 tytułem Sprawiedliwych uhonorowani zostali[7]:

Przypisy

  1. ↑ a b Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych [online], Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 6 marca 2014 [dostęp 2016-03-06] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-06] .
  2. ↑ a b c d 6 marca – Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych [online], Onet.pl, 5 marca 2015 [dostęp 2016-03-06] .
  3. ↑ O idei projektu [online], Dom Spotkań z Historią [dostęp 2016-03-06] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-22] .
  4. ↑ Gala Sprawiedliwi 2015 [online], Dom Spotkań z Historią, 6 marca 2015 [dostęp 2016-03-07] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-16] .
  5. ↑ Bartoszewski, Pilecki i ks. Zieja będą mieli drzewka w Ogrodzie Sprawiedliwych [online], Wyborcza.pl, 6 marca 2016 [dostęp 2016-03-07] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-16] .
  6. ↑ MuzeumM. POLIN MuzeumM., Sprawiedliwi 2017: Natalia Gorbaniewska, Jan Jelinek i Roberto Kozak [online], Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN [dostęp 2018-03-06] .
  7. ↑ MuzeumM. POLIN MuzeumM., Sprawiedliwi 2018 | Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl [dostęp 2018-03-06]  (pol.).

Linki zewnętrzne

  • Rezolucja Parlamentu Europejskiego ustanawiająca Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych