Eustenopteron

Eustenopteron
Eusthenopteron
Whiteaves, 1881
Okres istnienia: 385 mln lat temu
PreꞒ
O
S
D
C
P
T
J
K
Pg
N
Q
385/385
385/385
Ilustracja
Eusthenopteron foordi
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

mięśniopłetwe

Podgromada

Tetrapodomorpha

Nadrząd

Osteolepidida

Rodzina

Tristichopteridae

Rodzaj

eustenopteron

Multimedia w Wikimedia Commons

Eustenopteron (łac. Eusthenopteron) – rodzaj kopalnych ryb mięśniopłetwych (Sarcopterygii).

Żyły w okresie dewonu (ok. 385 mln lat temu) w jeziorach i rzekach. Stanowią jedno z ogniw pośrednich w ewolucji kręgowców od ryb do płazów. Były spokrewnione z rodzajem Hyneria. Badania paleontologiczne zespołu Grzegorza Niedźwiedzkiego w Górach Świętokrzyskich dowiodły, że Eusthenopteron był boczną gałęzią ewolucyjną, gdyż odkryto tropy bardziej zaawansowanego ewolucyjnie zwierzęcia, żyjącego 18–20 mln lat wcześniej[1][2].

W każdej z płetw parzystych miały po siedem kości podobnych do kości palców. Dzięki umięśnionym płetwom poruszały się głównie po dnie, gdzie wyszukiwały pokarm. Mogły oddychać powietrzem atmosferycznym, gdy woda w płytkich, zarośniętych zbiornikach wodnych była okresowo pozbawione tlenu.

Gatunki zaliczone do tego rodzaju:

  • Eusthenopteron foordi
  • Eusthenopteron savesoderberghi
  • Eusthenopteron waengsjoei
  • Eusthenopteron wenjukowi
Kręgowce charakterystyczne dla późnego dewonu: ryby mięśniopłetwe i czworonogi ziemnowodne. Z mięśniopłetwych ryb takich jak eustenopteron wyewoluowały ich następcy panderichtys, które mogły oddychać powietrzem atmosferycznym na mulistych płyciznach, następnie pojawił się tiktaalik, który przy pomocy kończyno-podobnych płetw mógł wychodzić na ląd, poprzedzając pierwsze czworonogi takie jak akantostegi, których stopy miały osiem palców i ichtiostegi z rozwiniętymi kończynami, buszujące w chwastach porastających nabrzeżne mokradła. Mięśniopłetwe ryby wyewoluowały także w latimerie, które przetrwały do dnia dzisiejszego



← mln lat temu
Eustenopteron
Prekambr
←4,6 mld
Kambr
541
Ordowik
485
Sylur
443
Dewon
419
Karbon
359
Perm
299
Trias
252
Jura
201
Kreda
145
Paleog.
66
Ng
23
Q
2


Przypisy

  1. GrzegorzG. Niedźwiedzki GrzegorzG. i inni, Tetrapod trackways from the early Middle Devonian period of Poland, „Nature”, 463 (7277), 2010, s. 43-48, DOI: 10.1038/nature08623, PMID: 20054388 .
  2. Eugeniusz Wiśniewski: Odkrycie Polaków wstrząsa historią ewolucji. Polskie Radio, 2010-01-07. [dostęp 2016-07-27].
Encyklopedia internetowa (takson kopalny):
  • Britannica: animal/Eusthenopteron
  • SNL: Eusthenopteron
Identyfikatory zewnętrzne:
  • EoL: 4654899
  • GBIF: 4836873
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 34918