François Tombalbaye

François Tombalbaye
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

15 czerwca 1918
Bessada

Data i miejsce śmierci

13 kwietnia 1975
Ndżamena

Prezydent Czadu
Okres

od 11 sierpnia 1960
od 20 kwietnia 1962 prezydent kraju
do 13 kwietnia 1975

Przynależność polityczna

Czadyjska Partia Postępu

Poprzednik

–

Następca

Noël Milarew Odingar

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons

François Tombalbaye, znany także jako Ngarta Tombalbaye lub N'Garta Tombalbaye (ur. 15 czerwca 1918, zm. 13 kwietnia 1975) – czadyjski polityk, pierwszy prezydent niepodległego Czadu[1][2].

Życiorys

Pochodził z rodziny animistycznej, ale przeszedł na protestantyzm. Jako jeden z pierwszych przedstawicieli ludu Sara otrzymał wykształcenie wyższe. Zamierzał zostać nauczycielem. Był organizatorem związków zawodowych. W 1947 założył Postępową Partię Czadu i kierował nią do czasu uzyskania przez Czad niepodległości. W okresie poprzedzającym to wydarzenie opowiadał się za pełną integracją animistyczno-chrześcijańskiego południa i islamskiej północy kraju, ale później przyjął stanowisko krańcowo odmienne i faworyzował (podobnie jak rząd kolonialny) lud Sara[3].

W 1960 roku objął urząd prezydenta Czadu. Wprowadził on rządy dyktatorskie i monopartyjne. Polityka faworyzowania chrześcijańsko-animistycznego Południa doprowadziła w 1965 roku do wybuchu wojny domowej z islamską Północą. W latach 70. konflikt uległ nasileniu na skutek poparcia rebeliantów przez Libię. W 1973 roku zgodził się na zajęcie przez wojsko libijskie tzw. Strefy Aozou. W zamian Libijczycy wstrzymali pomoc dla rebeliantów i zaoferowali pomoc gospodarczą. Odsunięty od władzy i zabity w wyniku wojskowego zamachu stanu z 1975 roku[1][2].

Przypisy

  1. ↑ a b Czad. portalwiedzy.onet.pl. [dostęp 2016-09-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-16)]. (pol.).
  2. ↑ a b Czad. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2016-10-01] .
  3. ↑ Genowefa Czekała-Mucha, Sprawa Françoise Claustre, KAW, Warszawa, 1979, s. 35
  • p
  • d
  • e

Herb Czadu (wprowadzony w 1970)

  1. ↑ Imię zmienił w 1973
  2. ↑ Głowa Państwa (1960–1962), Prezydent Republiki (1962–1975)
  3. ↑ p.o. Głowy Państwa
  4. ↑ Przewodniczący Najwyższej Rady Wojskowej (1975), Głowa Państwa (1975–1978), Prezydent Republiki (1978–1979)
  5. ↑ Przewodniczący Tymczasowej Rady Państwa
  6. ↑ Przewodniczący Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej
  7. ↑ Przewodniczący Tymczasowego Komitetu Administracyjnego (1979), Przewodniczący Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej (1979–1982)
  8. ↑ Przewodniczący Rady Wykonawczej Sił Zbrojnych Północy (1982), Przewodniczący Rady Państwa (1982), Prezydent Republiki (1982–1990)
  9. ↑ p.o. Prezydenta Republiki
  10. ↑ "Itno" dodał do nazwiska w 2006
  11. ↑ Przewodniczący Patriotycznego Ruchu Ocalenia (1990), Przewodniczący Rady Państwa (1990–1991), Prezydent Republiki (1991–2021)
  12. ↑ Przewodniczący Tymczasowej Rady Wojskowej
  • p
  • d
  • e
Kolonia[A]
  • Gabriel Lisette (1957–1959)
  • Gontchomé Sahoulba (1959)
  • Ahmed Koulamallah (1959)
  • François Tombalbaye (1959–1960)
Niepodległe państwo

Herb Czadu (wprowadzony w 1970)

  1. ↑ W latach 1946–1958 terytorium zamorskie Francji jako Terytorium Czadu, w latach 1958–1960 autonomiczna republika Wspólnoty Francuskiej jako Republika Czadu
Kontrola autorytatywna (osoba):
Encyklopedia internetowa:
  • PWN: 3987954
  • Britannica: biography/NGarta-Tombalbaye
  • Universalis: francois-tombalbaye
  • NE.se: francois-tombalbaye
  • DSDE: Ngarta_Tombalbaye