Franciszek Cholewiak

Franciszek Cholewiak
Ilustracja
Franciszek Cholewiak w KL Auschwitz
Data i miejsce urodzenia

1 lutego 1898
Bączal Górny

Data i miejsce śmierci

1943
Mauthausen

Zawód, zajęcie

pracownik PKP, działacz ruchu ludowego

Narodowość

polska

Partia

SL, KPP

Multimedia w Wikimedia Commons

Franciszek Cholewiak (ur. 1 lutego 1898 w Bączalu Górnym, zm. 1943 w Mauthausen) – działacz Stronnictwa Ludowego i KPP[1], uczestnik strajku chłopskiego z 1937, więzień KL Auschwitz i KL Mauthausen-Gusen.

Życiorys

Lata młodości

Urodził się 1 lutego 1898 roku w Bączalu Górnym – na Dutkowicach koło Jasła. Uczęszczał do Szkoły Powszechnej w Bączalu Dolnym[2]. W okresie międzywojennym wstąpił do Komunistycznej Partii Polski, będąc jednocześnie aktywnym członkiem Stronnictwa Ludowego w powiecie jasielskim[3].

Działalność

Z jego inicjatywy podjęto działania zmierzające finalnie do wykonania sztandaru Koła Stronnictwa Ludowego w Bączalu Górnym, którego poświęcenia dokonał ówczesny proboszcz parafii św. Mikołaja w Bączalu Dolnym i zarazem sympatyk ruchu ludowego ksiądz Paweł Matuszewski (zm. w maju 1939)[4]. W swojej działalności zajmował się kolportażem czasopisma lewicowego „Chłopska Przyszłość” do chłopskich sympatyków stronnictwa ludowego, m.in. w miejscowościach: Bączal Dolny, Bączal Górny, Lisów, Jabłonica, Skołyszyn i Lipnica Górna.

Organizował wiece ludowe i zebrania chłopskie, w jednym z nich wziął udział i wygłosił okolicznościowe przemówienie przywódca i współtwórca polskiego związku ludowego Jan Stapiński[1]. Jako członek Koła SL utrzymywał bliskie kontakty m.in. z liderami Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici” – Władysławem Lesiakiem i Alojzym Wiatrem. Promował ruch lewicowy podczas indywidualnych rozmów, także w trakcie pracy zarobkowej – z zawodu pracownik Polskich Kolei Państwowych, co miało znaczący wpływ na radykalizację ludowców z okolic Jasła i Biecza[5]. Brał czynny udział w manifestacji Małopolskiego Strajku Chłopskiego z 1937 roku w wyniku którego członkowie i sympatycy lokalnych Kół Stronnictwa Ludowego nie dostarczali żywności do pobliskich miast: Jasła, Biecza i Gorlic[6].

Ofiara zbrodni nazistowskich

W 1941 roku za szerzenie ideologii marksistowskiej został aresztowany przez Gestapo. Trafił do jasielskiego więzienia[1]. 27 maja 1942 roku został przetransportowany do obozu koncentracyjnego KL Auschwitz, gdzie nadano mu numer obozowy 37139[7], a następnie wraz z innymi współwięźniami do KL Mauthausen-Gusen, który był znaczącym miejscem eksterminacji polskiej inteligencji w ramach tzw. Intelligenzaktion[8]. Zmarł w 1943 roku w obozie koncentracyjnym w Mauthausen zamordowany przez hitlerowców[9].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c StanisławS. Syzdek StanisławS., Bączal Górny. Zarys historyczny, 1998 .
  2. ↑ Kronika Szkoły Podstawowej w Bączalu Dolnym, Tom I, lata 1885-1953
  3. ↑ WładysławW. Syzdek WładysławW., Wspomnienia Władysława Syzdka, 1977 .
  4. ↑ MarianM. Matysik MarianM., MałgorzataM. Rudnicka MałgorzataM., ZdzisławZ. Świstak ZdzisławZ., Kościół katolicki w Jasielskiem 1939-1945, 1991 .
  5. ↑ JózefJ. Garbacik JózefJ., Studia z dziejów Jasła i powiatu jasielskiego, 1964 .
  6. ↑ RyszardR. Oleszkowicz RyszardR., Skołyszyn, zarys monograficzny, 1998 .
  7. ↑ g, Informacja o więźniach / Muzeum / Auschwitz-Birkenau [online], auschwitz.org [dostęp 2018-02-02]  (pol.).
  8. ↑ Informacja o więźniach / Muzeum / Auschwitz-Birkenau [online], auschwitz.org [dostęp 2018-02-02]  (pol.).
  9. ↑ StanisławS. Mendelowski StanisławS., W Gminie Skołyszyn, 2000 .