Górsk

Górsk

wieś
Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	toruński
Gmina	Zławieś Wielka
Liczba ludności (III 2011)	1964[2]
Strefa numeracyjna	56
Kod pocztowy	87-134[3]
Tablice rejestracyjne	CTR
SIMC	0850980
Położenie na mapie gminy Zławieś Wielka Górsk
Położenie na mapie Polski Górsk
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Górsk
Położenie na mapie powiatu toruńskiego Górsk
53°03′26″N 18°25′24″E/53,057222 18,423333[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Górsk – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie toruńskim, w gminie Zławieś Wielka.

Wieś leży przy trasie drogi krajowej nr 80. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 1964 mieszkańców^[2]. Jest największą miejscowością gminy Zławieś Wielka.

Historia

W okresie średniowiecza Górsk był wsią czynszową zakonu krzyżackiego i należał do parafii w Starym Toruniu, a od XVI wieku do parafii św. Janów w Toruniu. W okresie Reformacji Górsk stał się wsią protestancką. Z tamtego okresu pochodzi, wybudowany przez ewangelickich mieszkańców, kościół (po II wojnie światowej przejęty przez Kościół rzymskokatolicki).

Współczesność

W latach 1954–1971 wieś należała i była siedzibą władz gromady Górsk, po jej zniesieniu w gromadzie Pędzewo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.

W tej miejscowości Służba Bezpieczeństwa PRL 19 października 1984 uprowadziła kapelana „Solidarności”, ks. Jerzego Popiełuszkę, który z racji antykomunistycznych wystąpień był od dłuższego czasu inwigilowany i prześladowany. W miejscu uprowadzenia stoi pomnik w kształcie przewróconego krzyża.

Od 2014 działa tu Centrum Edukacji Młodzieży im. ks. Jerzego Popiełuszki^{[potrzebny przypis]}.

W skład kompleksu wchodzi: Muzeum multimedialne, Muzeum Regionalne, świetlica środowiskowa, Sala Jana Pawła II i Wielkich Polaków, Sala Marianny Popiełuszko, Kawiarenka Patriotyczna oraz boisko sportowe. Głównym celem CEM jest propagowanie idei ks. Jerzego Popiełuszki oraz przesłania jego pracy duszpasterskiej^[4][5].

Gospodarzami Centrum jest Zgromadzenie Świętego Michała Archanioła^[6].

Galeria

• 
  Kościół Krzyża Świętego (2018 r.)
• 
  Centrum Edukacji Młodzieży im. ks. Jerzego Popiełuszki
• 
  Dawna szkoła. Obecnie Centrum Edukacji Młodzieży.
• 
  Budynek mieszczący Muzeum Regionalne. Dawna Pastorówka.
• 
  Pomnik w kształcie krzyża
• 
  Kamień z tablicą pamiątkową

Zabytki

• barokowy kościół Podwyższenia Krzyża Świętego z XVII w., pierwotnie ewangelicki, od roku 1946 katolicki należący do parafii pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. W świątyni znajduje się 8 wielkich pastelowych malowideł wykonanych w 1696 roku przez Honsa Tiolemona, ołtarz z 1727 roku, ambona z 1608 roku, chrzcielnica z XIV wieku – wykonana na wyspie Gotlandia o cechach romańsko-gotyckich, chór i organy z 1727 roku,
• cmentarz przykościelny z grobowcem z 2. połowy XIX w., dawniej ewangelicki, z którego zachowało się kilka nagrobków ustawionych przy północnej ścianie kościoła,
• plebania z 1. połowy XIX w.,
• chałupa drewniana z około 1850 r.,
• wały przeciwpowodziowe
• dawny dworzec kolejowy z ok. 1910 r.^[7]

Zabytki nieistniejące:

• karczma
• zamek
• kościół w Starym Toruniu

Zobacz też

• Pomnik upamiętniający porwanie ks. Popiełuszki w Górsku

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Górsk, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 724 .