Gmachówka cieśla

Camponotus herculeanus^[1]

(Linnaeus, 1758)

Systematyka

Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Podtyp

sześcionogi

Gromada

owady

Rząd

błonkoskrzydłe

Podrząd

trzonkówki

Infrarząd

żądłówki

Nadrodzina

osy

Rodzina

mrówkowate

Podrodzina

Formicinae

Plemię

Camponotini

Rodzaj

Camponotus

Podrodzaj

(Camponotus)

Gatunek

gmachówka cieśla

Synonimy

Formica herculeanus Linnaeus, 1758
Formica castanea Lepeletier de Saint-Fargeau, 1835
Formica atra Zetterstedt, 1838
Formica intermedia Zetterstedt, 1838
Camponotus herculeanus var. whymperi Forel, 1902
Camponotus herculeanus whymperi Forel, 1902
Camponotus whymperi Forel, 1902
Camponotus herculeanus var. montanus Ruzsky, 1904
Camponotus herculeanus montanus Ruzsky, 1904
Camponotus herculeanus var. shitkowi Ruzsky, 1904
Camponotus herculeanus var. nadigi Menozzi, 1922
Camponotus herculeanus var. eudokiae Ruzsky, 1926
Camponotus herculeanus caucasicus Arnol'di, 1967

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Gmachówka cieśla, gmachówka koniczek (Camponotus herculeanus) – gatunek mrówki z podrodziny Formicinae.

Rozmieszczenie i środowisko

Gatunek borealno-górski, relikt postglacjalny, zamieszkuje głównie cieniste bory, rzadziej śródleśne polany i poręby. W Polsce pospolity w górach i na północnym wschodzie^[2].

Zasiedla Europę, Bliski Wschód i wschodnią Palearktykę^[3].

Charakterystyka

Gmachówka cieśla należy do dużych mrówek. Czerwonobrunatne robotnice z niewielką czerwoną plamą na nasadzie odwłoka, osiągają wielkość od 5,0 do 12 mm, natomiast królowa do 16 mm. Mrówki drapieżne, choć ich głównym pokarmem jest spadź mszyc oraz sok (potrafi nacinać pąki) i nektar niektórych roślin. Aktywna głównie nocą. Tworzy kolonie monoginiczne. Lot godowy w czerwcu^[4].

Gniazda

Gniazduje w próchniejących pniakach i korzeniach oraz w drewnie żywych drzew iglastych, wybierając przede wszystkim drzewa osłabione przez grzyby. Najczęściej zakłada gniazda w świerkach, jodłach i sosnach, często częściowo spróchniałych, drążąc kanały i budując komory w drewnie wczesnym. Gniazdo może sięgać w drzewie nawet wysokości 10 m. Drzewo zasiedlone przez mrówki można rozpoznać po ciemniejących drobnych wiórach drewna znajdujących się u podstawy pnia^{[potrzebny przypis]}.

Podgatunki

U gmachówki cieśli wyodrębniono 2 podgatunki:

Camponotus herculeanus eudokiae Ruzsky, 1926
Camponotus herculeanus herculeanus Linnaeus, 1758

Przypisy

↑ Camponotus herculeanus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Krzysztofiak L., Krzysztofiak A.,: Mrówki Formicidae Parku Krajobrazowego Puszczy Rominckiej.. 2006.
↑ C. herculeanus. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2014-09-21].
↑ Krzysztofiak L., Krzysztofiak A.,: Mrówki środowisk leśnych Polski - przewodnik terenowy. 2004.