Gorysz miarz

Gorysz miarz
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

selerowce

Rodzina

selerowate

Rodzaj

gorysz

Gatunek

gorysz miarz

Nazwa systematyczna
Peucedanum ostruthium (L.) Koch
Nova Acta Phys.-Med. Acad. Caes. Leop.-Carol. Nat. Cur. 12(1):95. 1824 (Gen. pl. Umbell.)
Synonimy
  • Imperatoria ostruthium L.
  • Imperatoria major Gray[3]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Gorysz miarz (Peucedanum ostruthium) – gatunek rośliny z rodziny selerowatych.

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje na podgórzach i górach Europy Środkowej, północnej części Europy Południowej, jako zadomowiony na Wyspach Brytyjskich i w Skandynawii. W Polsce w Sudetach nad potokami, w innych miejscach bardzo rzadko, zdziczała.

Morfologia

Łodyga
Żeberkowana, o wysokości 30–60 cm, nierzadko nawet do wysokości 1 m.
Liście
Podwójnie trójdzielonpierzaste o wielkości 10–30 cm, z odcinkami szerokojajowatymi szerokości 4–7 cm, na brzegach piłkowane lub wcięte.
Kwiaty
Białe lub różowe, zebrane w baldachy.

Biologia i ekologia

Bylina. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Siedlisko: Łąki, lasy, zarośla olszowe, skały, brzegi potoków, na glebach wilgotnych, w górach głównie na wysokościach 1400–2800 m n.p.m.

Zastosowanie

  • Roślina lecznicza
    • Surowiec zielarski: kłącze (Rhizoma Imperatoria), zawiera olejki eteryczne z 95% terpenów, pochodne kumaryny, tłuste oleje, żywice, garbniki.
    • Działanie: stosowany przy chronicznych zaburzeniach żołądkowo-jelitowych i dolegliwościach wątrobowych jako środek ogólnie wzmacniający.

Przypisy

  1. Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20]  (ang.).
  2. Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01]  (ang.).
  3. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-05].

Bibliografia

  • Jürke Grau, Reinhard Jung, Bertram Münker: Zioła i owoce leśne. Warszawa: Świat Książki, 1996. ISBN 83-7129-274-0.
Encyklopedia internetowa (takson):
  • SNL: mesterrot
Identyfikatory zewnętrzne:
  • EUNIS: 151118
  • FloraWeb: 4199
  • GBIF: 3034230
  • identyfikator iNaturalist: 166549
  • IPNI: 846311-1
  • ITIS: 29819
  • NCBI: 52477
  • identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2403688
  • Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:846311-1
  • Tela Botanica: 48493
  • identyfikator Tropicos: 1700185
  • USDA PLANTS: PEOS2