Grosz

Ten artykuł dotyczy monety. Zobacz też: George Grosz – malarz i karykaturzysta.
Ten artykuł od 2015-11 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.
Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Grosz gdański z 1579 roku z wizerunkiem króla polskiego Stefana Batorego.
Moneta 2 gr z 1934

Grosz (łac. denarius grossus – gruby denar)[1] – moneta gruba (w stosunku do emitowanych wcześniej denarów).

Rodzaje i odmiany

  • moneta srebrna o wartości kilku lub kilkunastu denarów. Bita w wielu krajach Europy:
    • od 1172 we Włoszech[potrzebny przypis]
    • od 1266 we Francji (grosz turoński o masie 4,2 grama[2])
    • od 1300 w Czechach[2] (grosz praski, używany także w Polsce, początkowo masa ok. 3,7 grama) i w innych krajach zachodniej i środkowej Europy
    • od 1329 na Węgrzech[2]
    • polskie grosze:
      • od ok. 1367 grosze wybijał Kazimierz III Wielki (grosz krakowski o masie 3,2 grama odpowiadał 16 denarom)
      • od reformy z 1396–1397 – 1 grosz = 3 szelągi = 6 trzeciaków = 18 denarów
      • do 1511 bito wyłącznie półgrosze, od 1526 r. – grosze i wielokrotności (najpierw trojaki i szóstaki, następnie – na Litwie – dwojaki i czworaki, od XVII w. również półtoraki)
      • za czasów Zygmunta I grosz miał masę 1,8 grama[potrzebny przypis]
      • od XVI wieku do 1842 r. – 1 grosz polski = 1/30 złotego polskiego
      • w czasach saskich 1 talar = 6 złotych = 24 grosze [potrzebny przypis], również za Stanisława Augusta Poniatowskiego 1 złoty = 4 grosze srebrne (srebrniki)
      • od 1752 grosze polskie bito w miedzi[potrzebny przypis]
      • w zaborze rosyjskim – grosz = ½ kopiejki.
  • polska zdawkowa jednostka pieniężna od 1924, 1 grosz = 1/100 złotego
  • przed wprowadzeniem euro – zdawkowa jednostka pieniężna Austrii (Groschen) od roku 1924 do 31 grudnia 2001 r., 1 grosz = 1/100 szylinga[2].

Zobacz też

Zobacz hasło grosz w Wikisłowniku
Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Grosz

Przypisy

  1. John H. Mundy, Europa średniowieczna 1150-1309, Warszawa 2001, s. 121.
  2. a b c d Encyklopedia Powszechna PWN. T. 2. G-M. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 126.
Encyklopedia internetowa:
  • Britannica: topic/grosso
  • Treccani: grosso
  • Universalis: gros-monnaie
  • БРЭ: 1932224
  • SNL: Groschen
  • Catalana: 0113066