Grupa Operacyjna „Czersk”

Grupa Operacyjna „Czersk” (GO „Czersk”)^[a] – grupa taktyczna Wojska Polskiego II RP, improwizowana w czasie mobilizacji alarmowej i walcząca w kampanii wrześniowej.

25 sierpnia 1939 dowódca Armii „Pomorze”, gen. dyw. Władysław Bortnowski polecił utworzyć grupę osłonową, której głównym zadaniem było ubezpieczanie od zachodu działań Korpusu Interwencyjnego. Dowództwo grupy wydzielone zostało z dowództwa Pomorskiej Brygady Kawalerii^[1]. 5 września Grupa formalnie GO została rozwiązana^[2]

Ugrupowanie grupy

Grupa miała za zadanie zapewnić osłonę na kierunku Chojnice, Czersk i ugrupowała się następująco^[3][4]:

• na północy wysunięty był Oddział Wydzielony „Kościerzyna” ppłk. Jerzego Staniszewskiego, z zadaniem przejściowej obrony w rejonie Kościerzyny i opóźniania na kierunku Kościerzyna, Starogard przez batalion piechoty nr 84 (dawniej ON „Kościerzyna”) i II Gdyński batalion ON z 3 baterią 11 dak i 1 plutonem 1/16 puł.
• w rejonie Wiele stało gros Pomorskiej Brygady Kawalerii, z zadaniem osłony na kierunku Bytów, Czersk;
• w rejonie Chojnic stał Oddział Wydzielony „Chojnice” płk. Tadeusza Majewskiego; obsadzał on umocnioną pozycję od jeziora Charzykowskiego po Chojnice batalionem piechoty nr 85 (dawniej ON „Czersk”), w Chojnicach — 1 batalionem strzelców, wspartym I/9 pal.
• w rejonie Lichnowy, Moszczenica 18 puł, wsparty 2 baterią 11 dak, osłaniał południowe skrzydło OW „Chojnice”
• w drugim rzucie w rejonie Rytel linii Brdy bronił batalion piechoty nr 81 (dawniej ON „Tuchola”);
• dowództwo GO „Czersk” z odwodem (brygadowy szwadron kolarzy i 81 dywizjon pancerny) stało w Czersku.
• oddział wydzielony „Starogard” ppłk. dypl. Józefa Trepto w składzie 2 pszwol., podległy wprost dowódcy armii, stał w Starogardzie z zadaniem osłony z kierunku Gdańska.

Ordre de Bataille i obsada personalna

GO „Czersk”
Obsada personalna

• Dowództwo Grupy Osłonowej „Czersk”
  • dowódca – gen. bryg. Stanisław Grzmot-Skotnicki (dowódca Pomorskiej BK)
  • szef sztabu – ppłk dypl. Kazimierz Maks (szef sztabu Pomorskiej BK)
  • szef Oddziału III – rtm. Eugeniusz Rękasiewicz
  • oficer sztabu – por. Grzegorz Cydzik^[2]
• Oddział Wydzielony Kościerzyna – dowódca ppłk Jerzy Staniszewski
  • batalion piechoty spec. nr 84 ( na bazie batalionu ON „Kościerzyna”)
  • batalion ON „Gdynia II” (1 września zmienił podporządkowanie z OW „Kartuzy” do GO „Czersk”)
  • 3 bateria 11 dywizjonu artylerii konnej

• Pomorska Brygada Kawalerii
  • KG Pom. BK w m. Wiele
  • 8 pułk strzelców konnych
  • 16 pułk Ułanów Wielkopolskich
  • 11 dywizjon artylerii konnej (bez 2 i 3 baterii)
  • 81 dywizjon pancerny

• Oddział Wydzielony (Zgrupowanie) „Chojnice” – płk Tadeusz I Majewski
  • dowództwo OW (Zgrupowania) „Chojnice” – dowództwo Pomorskiej Brygady ON
  • 18 pułk Ułanów Pomorskich
  • 1 batalion strzelców
  • batalion piechoty spec. nr 85 (na bazie batalionu ON „Czersk”)
  • batalion piechoty spec. nr 81 (na bazie batalionu ON „Tuchola”)
  • I dywizjon 9 pułku artylerii lekkiej
  • 2 bateria 11 dywizjonu artylerii konnej

Działania zbrojne

• bitwa pod Krojantami
• obrona Chojnic
• bitwa w Borach Tucholskich

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Konrad Ciechanowski: Armia „Pomorze” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06793-7.
• Jerzy Kirchmayer. O sztabach i sztabowcach w przedwrześniowym wojsku. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 4.,1.,2.,3., 1960–1961. Warszawa: Wydawnictwo Czasopisma Wojskowe. ISSN 0043-7182. 
• Adam Zakrzewski: Wspomnienia; wrzesień 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1958.