Grzyby naporostowe

Grzyb naporostowy Illosporiopsis christiansenii (różowy) pasożytujący na obroście gwiazdkowatym (szary)

Grzyby naporostowe (ang. lichenicolous fungi) – grzyby, które żyją na porostach. Nie są one jednostką klasyfikacyjną, lecz tylko grupą ekologiczną. Porosty składają się ze współżyjących z sobą grzybów i glonów, rozwijające się na niektórych porostach grzyby naporostowe należą jednak do innego gatunku, niż ten, który wraz z glonem buduje dany gatunek porosta. Zazwyczaj grzyby naporostowe są pasożytami porostów, ale czasem również saprotrofami kolonizującymi martwe porosty lub komensalami[1]. Gatunki pasożytnicze wykazują różny poziom zjadliwości. Niektóre powodują masowe niszczenie tkanek porostów, ale wiele z nich powoduje niewielkie lub żadne uszkodzenia. Niektóre z nich (zwane parasymbiontami) wydają się być grzybami tworzącymi porosty, mającymi wspólnego fotobionta[2].

Wiele gatunków grzybów naporostowych jest znanych tylko z jednego gatunku porostu-żywiciela, ale jest prawdopodobne, że w miarę dalszych badań zostaną odkryte również inne gatunki porostów, na których one występują[3].

Do 2003 r. opisano 1800 gatunków grzybów naporostowych, szacuje się, że ich łączna liczba na świecie wynosi około 3 tysięcy[1]. W 2018 r. opisano już 2319 gatunków, z czego 2000 gatunków, podgatunków lub odmian to wyłącznie grzyby naporostowe, pozostałe to fakultatywnie grzyby naporostowe. Gatunki te występują w 10 różnych klasach grzybów należących do typów workowce (Ascomycota) i podstawczaki (Basidiomycota), 55 rzędach, 115 rodzinach i 397 rodzajach. Wśród opisanych gatunków 96% należało do workowców, 4% do podstawczaków[3]. Są filogenetycznie zróżnicowane, zarówno w obrębie workowców, jak i podstawczaków. Są wśród nich zarówno grzyby wielkoowocnikowe, jak i grzyby mikroskopijne[4]. W dwóch rzędach (Abrothallales i Cyphobasidiales) oraz w 6 rodzinach (Abrothallaceae, Adelococcaceae, Cyphobasidiaceae, Obryzaceae, Polycoccaceae, Sarcopyreniaceae) wszystkie gatunki to grzyby naporostowe[3].

W Polsce od niedawna dopiero trwają badania nad grzybami naporostowymi. Wiesław Fałtynowicz w 2003 r. wymienia 154 gatunki występujące w Polsce[5], checklist K. Czyżewskiej i M. Kukwy z 2009 r. już 247 gatunków i na pewno nie jest to liczba ostateczna[6].

Przypisy

  1. ↑ a b Lichenicolous Fungi – Worldwide Checklist Including Isolated Cultures and Sequences Available Phylogenetic Arrangement of Genera [online] [dostęp 2015-06-22] .
  2. ↑ James D.J.D. Lawrey James D.J.D., Isolation and Culture of Lichenicolous Fungi [online] [dostęp 2020-12-29] .
  3. ↑ a b c The 2018 classification and checklist of lichenicolous fungi, with 2000 non-lichenized, obligately lichenicolous taxa [online] [dostęp 2020-12-29] .
  4. ↑ James D.J.D. Lawrey James D.J.D., PaulP. Diederich PaulP., Lichenicolous Fungi: Interactions, Evolution, and Biodiversity, „The Bryologist”, 106 (1), 2003, s. 80–120 .
  5. ↑ WiesławW. Fałtynowicz WiesławW., Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski, Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003, ISBN 83-89648-06-7 .
  6. ↑ Krystyna Czyżewska. MartinK.C.M. Kukwa Krystyna Czyżewska. MartinK.C.M., Lichenicolous Fungi of Poland a cataloque and key to species, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2009, ISBN 978-83-89648-76-1 .

Linki zewnętrzne

  • Lista wszystkich znanych gatunków grzybów naporostowych na świecie