Gwiazdosz brodawkowy
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | grzyby | ||
| Typ | podstawczaki | ||
| Klasa | pieczarniaki | ||
| Rząd | gwiazdoszowce | ||
| Rodzina | gwiazdoszowate | ||
| Rodzaj | gwiazdosz | ||
| Gatunek | gwiazdosz brodawkowy | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Geastrum corollinum (Batsch) Hollós Gasterom. Ung. 65: 154 (1904) | |||
| |||
Gwiazdosz brodawkowy (Geastrum corollinum (Batsch) Hollós) – gatunek grzybów z rodziny gwiazdoszowatych[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Geastrum, Geastraceae, Geastrales, Phallomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1783 r. August Johann Batsch nadając mu nazwę Lycoperdon corollinum. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1904 r. László Hollós, przenosząc go do rodzaju Geastrum[1].
Synonimy naukowe[2]:
- Geastrum mammosum Chevall. 1826
- Geastrum recolligens (With.) Desv. 1809
- Lycoperdon corollinum Batsch 1783
- Lycoperdon recolligens With. 1792
Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 1999 r., dawniej w polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był jako promieniak wrębiasty i gwiazdosz uwieńczony[3].
Morfologia
- Owocniki
Młody osobnik kulisty lub gruszkowaty o średnicy do 2 cm, pokryty warstewką grzybni. W trakcie dojrzewania zewnętrzna okrywa pęka na 6–10 wąskich ramion o jasnej, szarej lub orzechowej barwie. Ramiona u tego gatunku są silne higroskopijne. Gwiaździste owocniki osiągają średnicę do 6 cm. Okrywa wewnętrzna kulistawa, początkowo jasna, później szarobrązowa, siedząca. Ujście na szczycie frędzlowate z niezbyt wyraźnym talerzykiem. Jest jednym z nielicznych gwiazdoszy z higroskopijnymi ramionami, które w czasie suchej pogody zwijają się, osłaniając okrywę wewnętrzną[4].
Kuliste, brązowe, brodawkowate[4].
Występowanie i siedlisko
W opracowaniu Czerwona lista roślin i grzybów Polski jest zaliczony do kategorii gatunków wymierających (E). Jego przetrwanie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą istnieć czynniki zagrażające[5]. Od 2014 r. w Polsce jest objęty ochroną częściową grzybów[6], dawniej podlegał ochronie ścisłej.
Rośnie w ciepłych zaroślach, często z grochodrzewem, w murawach kserotermicznych, na stanowiskach ruderalnych, od lipca do sierpnia[4].
Gatunki podobne
Może być mylony z gwiazdoszem kwiatuszkowatym (Geastrum floriforme), który odznacza się większymi zarodnikami, lub z promieniakiem wilgociomierzem, który jest znacznie większy, a ramiona na powierzchni są spękane w charakterystyczne poletka[4].
Przypisy
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] .
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] .
- ↑ WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .
- ↑ a b c d CzesławC. Narkiewicz CzesławC., Grzyby chronione Dolnego Śląska, Jelenia Góra: Wydawnictwo Muzeum Przyrodniczego, 2005, ISBN 83-89863-20-0 .
- ↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5 .
- ↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1408 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów.
