Halina Bruczówna

Halina Bruczówna
Ilustracja
Halina Bruczówna
Imię i nazwisko

Halina Wanda Bnińska

Data i miejsce urodzenia

1894
Warszawa

Data i miejsce śmierci

3 października 1937
Nowy Jork

Zawód

aktorka, piosenkarka

Współmałżonek

Juliusz Ostoja-Zagórski (1915-1919; śmierć męża)
Eddy Brown (1921– przed 1926; rozwód)
hr. Wiktor Bniński

Lata aktywności

1913–1930

Multimedia w Wikimedia Commons

Halina Bruczówna, właściwie Halina Wanda Bnińska (ur. 1894 w Warszawie, zm. 3 października 1937 w Nowym Jorku) – polska aktorka filmowa i sceniczna, śpiewaczka.

Biografia

Bruczówna uczyła się aktorstwa w Klasie Dramatycznej przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym, a śpiewu u Stanisławy Dobrowolskiej. Debiutowała w sezonie 1913/14 w Teatrze Nowoczesnym w Warszawie, następnie występowała w 1915-16 w Teatrze Małym, a w 1916-19 w Teatrze Letnim. Zyskała sławę grając w komediach i farsach, ale po debiucie kinowym w 1916 zaczęła rosnąć jej popularność jako aktorki dramatycznej. Bruczówna, obok Poli Negri i Mii Mary, należała do najważniejszych aktorek wytwórni Sfinks, zwłaszcza po wyjeździe Negri do Stanów Zjednoczonych (dzięki czemu to Bruczówna zaczęła grać główne role)[1].

W 1915 roku wyszła za mąż za walczącego w Legionach Polskich porucznika Juliusza Ostoję-Zagórskiego, z którym miała też walczyć na froncie[2][3]. Po zakończeniu I wojny światowej Bruczówna zdecydowała się wyjechać z nim do Stanów Zjednoczonych. Podczas podróży Ostoja-Zagórski został wezwany służbowo do Polski i zginął podczas zamieszek w Gdańsku. Bruczówna wyemigrowała sama[1].

Od 1920 roku jako Halina Bruzovna występowała w teatrach na Broadwayu[4]. Największy sukces odniosła grając główną rolę w musicalu Blossom Time. Prasa pisała o „egzotycznej piękności posiadającej cudowny magnetyzm”, chwalono też jej umiejętności wokalne i aktorskie[1]. Bruczówna aktywnie współpracowała też z ośrodkami polonijnymi w Ameryce, biorąc udział w organizowanych przez nie koncertach i przedstawieniach dobroczynnych. W roku 1920 sama zorganizowała szereg koncertów i przedstawień, na których zebrała około milion dolarów na rzecz Pożyczki Odrodzenia Polski[5]. Działała również na rzecz łatwiejszych i częstszych występów polskich artystów w Ameryce.

W 1921 wyszła za mąż za skrzypka Eddy’ego Browna. W 1922 razem z nim odwiedziła Warszawę, żeby zorganizować zespół baletowy, który z jej pomocą występowałby w Ameryce. Projekt nie doszedł do skutku, a bezdzietne małżeństwo zakończyło się szybko rozwodem[6]. W 1925 roku Bruczówna przyjechała do Warszawy, gdzie występowała w Teatrze Polskim i kabarecie Qui Pro Quo. Mało kto pamiętał ją i występy te nie były bardzo popularne. Halina wzięła trzeci ślub – z hrabią Wiktorem Bnińskim; para zamieszkała we Francji[1]. W roku 1930 aktorka wystąpiła w polskojęzycznej Tajemnicy lekarza, zrealizowanej przez Paramount w studiu Joinville pod Paryżem[1]. Sporadycznie grała też w przedstawieniach polskich w Paryżu i Londynie. W początkach lat 30. skorzystała z zaproszenia Poli Negri i wróciła do Ameryki. Spędziła w Hollywood kilka lat, założyła agencję teatralno-koncertową, organizowała m.in. koncerty Poli Negri.

W roku 1936 przyjechała do Polski, by omówić występy polskich zespołów baletowych i teatralnych w Ameryce. Sfinalizowała kontrakt Antoniny Nowickiej, tancerki baletu warszawskiej opery, z wytwórnią International Pictures Corporation w Hollywood oraz kupiła kopię filmu Panienka z poste restante do dystrybucji w Ameryce. Pogarszający się stan zdrowia nie pozwolił Bruczównie dokończyć planów; zmarła na raka piersi 3 października 1937 roku w Nowym Jorku.

Halina Bruczówna w filmie Ludzie bez jutra (1919)

Jedynym filmem aktorki, który zachował się do dzisiejszych czasów, są Ludzie bez jutra[7].

Filmografia

  • 1916 – Studenci
  • 1916 – Ochrana warszawska i jej tajemnice jako Halina Zapolska
  • 1917 – Kobieta jako Nuna, modelka
  • 1917 – Jego ostatni czyn
  • 1917 – Carat i jego sługi jako Tatiana, żona Jerzego
  • 1918 – Złote bagno jako Maryna, żona hrabiego Rosetta
  • 1918 – Sezonowa miłość jako Anna
  • 1918 – Mężczyzna jako Halina, siostra Horskiego
  • 1918 – Melodie duszy jako Maria, córka hrabiego X
  • 1918 – Carska faworyta jako Matylda Krzesińska
  • 1919 – Przestępcy jako Lila, żona Wirskiego
  • 1919 – Ludzie bez jutra jako aktorka Lola Wirska
  • 1930 – Tajemnica lekarza

Odniesienia w kulturze masowej

  • Jako wybitna aktorka wspomniana jest w przedwojennej piosence Kino ze słowami Andrzeja Własta[8].

Albo jakie to przyjemne jest dla ócz
Gdy w dramacie gra Junosza albo Brucz

Więc też chciałby każdy z was
Na płótnie być z Bruczówną wraz

Przypisy

  1. a b c d e NITROFILM - Konserwacja i digitalizacja przedwojennych filmów fabularnych w Filmotece Narodowej [online], www.nitrofilm.pl [dostęp 2020-03-18]  (pol.).
  2. PFA Library and Film Study Center UC Berkeley Art Museum and Pacific FilmP.L.F.S.C.U.B.A.M.P.F. Archive PFA Library and Film Study Center UC Berkeley Art Museum and Pacific FilmP.L.F.S.C.U.B.A.M.P.F., Motion Picture Classic (Jan-Dec 1920), Brooklyn, N.Y.: M.P. Pub. Co., styczeń 1920 [dostęp 2020-03-18] .
  3. The Actress in Wartime [online], www.stagebeauty.net [dostęp 2020-03-18] .
  4. Halina Bruzovna – Broadway Cast & Staff | IBDB [online], www.ibdb.com [dostęp 2020-03-18] .
  5. Halina Bruczówna [online], FilmPolski [dostęp 2020-03-18]  (pol.).
  6. Mark Christopher Carnes: American National Biography: Supplement. Oxford University Press, 2002. ISBN 978-0-19-522202-9. [dostęp 2020-03-18]. (ang.).
  7. Zaginiony polski film po prawie 100 latach wraca na ekrany [online], film.dziennik.pl, 10 grudnia 2015 [dostęp 2020-03-18]  (pol.).
  8. Kino. StareMelodie.pl. [dostęp 2021-01-18].
Kontrola autorytatywna (osoba):
  • VIAF: 311618152
  • GND: 1061394298
  • PLWABN: 9810641156005606