Hans-Georg Gadamer

Ten artykuł od 2010-09 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Hans-Georg Gadamer (ur. 11 lutego 1900 w Marburgu, zm. 13 marca 2002 w Heidelbergu^[1]) – niemiecki filozof, humanista, historyk filozofii, filolog, współtwórca XX-wiecznej hermeneutyki filozoficznej^[2]. Autor „Wahrheit und Methode” (polski tytuł: „Prawda i metoda”), rozprawy o kluczowym znaczeniu dla zrozumienia współczesnej filozofii^[3].

Życiorys

Urodził się w Marburgu. Do 1919 mieszkał we Wrocławiu, gdzie jego ojciec kierował wrocławskim Instytutem Farmaceutycznym. Po ukończeniu Gimnazjum Świętego Ducha, Hans-Georg rozpoczął w 1918 studia humanistyczne na Uniwersytecie Wrocławskim^[3]. W 1919 przeniósł się do Marburga, stolicy neokantyzmu, gdzie kontynuował studia filozoficzne, pozostając pod wpływem Paula Natorpa i Nicolasa Hartmanna. Pod ich kierunkiem napisał rozprawę doktorską, obronioną „summa cum laude” w 1922 r. W tym samym czasie nawiązał kontakty z wybitnymi marburskimi filologami: E. R. Curtiusem, W. Jaegerem, P. Friedlanderem, a także z teologiem protestanckim Rudolfem Bultmannem.

W 1923 r. udał się do Fryburga, gdzie słuchał wykładów Martina Heideggera i uczestniczył w seminariach prowadzonych przez Edmunda Husserla. Gdy Martin Heidegger przybył do Marburga, Gadamer utwierdził się w przekonaniu o konieczności ostatecznego zerwania z tradycją neokantowską. Niepewny dalszej kariery akademickiej rozpoczął w 1924 r. studia z filologii klasycznej pod kierunkiem Paula Friedländera, które ukończył egzaminem państwowym w 1927 r. Pod wpływem Heideggera zdecydował się na otwarcie przewodu habilitacyjnego, zakończonego w 1928 r. pracą pt. „Platos dialektische Ethik”, po czym rozpoczęły się „bezpańskie lata” privatdocentury.

W latach 1933–1935 był wykładowcą estetyki i etyki w Marburgu oraz Kilonii. W 1937 został profesorem nadzwyczajnym na Wydziale Filozofii uniwersytetu w Marburgu. W 1939 przeniósł się na uniwersytet w Lipsku^[3], gdzie jako profesor zwyczajny był: dyrektorem Instytutu Filozofii (1939), dziekanem Wydziału Filozofii (1945), a po zakończeniu działań wojennych rektorem uniwersytetu (od 1946 do 1947). Rozczarowany zmianami politycznymi w Niemczech Wschodnich zrezygnował z kariery w Lipsku i wyjechał do Frankfurtu nad Menem, gdzie w latach 1947–1949 kierował katedrą filozofii^[3].

Kolejny etap w karierze akademickiej Gadamera otwiera powołanie go na katedrę filozofii w Heidelbergu w 1949 r., którą objął po Karlu Jaspersie, po emigracji tego ostatniego do Szwajcarii^[3]. W 1953 r. wraz z Helmutem Kuhnem założył „Philosophische Rundschau”.

W 1960 r. ukazało się „Wahrheit und Methode” (wyd. pol. Prawda i metoda), dzieło, które przyniosło Gadamerowi światowe uznanie^[3]. W latach 1967–1971 uczestniczył w ważnej dla filozofii niemieckiej debacie z Jürgenem Habermasem.

Przejście na emeryturę w 1968 r. nie zmniejszyło jego aktywności naukowej. Wyjechał na wykłady do USA. Pobyt w Boston College w 1971 r. poszerzył wpływy jego myśli za oceanem oraz pozwolił nawiązać bliskie kontakty z Richardem Rortym i R. Bernsteinem.

W 1997 r. nadano mu tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Karola w Pradze^[4]. W 1996 Uniwersytet Wrocławski przyznał mu doktorat honoris causa^[2].

Zmarł w 2002 w Heidelbergu w wieku 102 lat.

Publikacje

Zobacz kolekcję cytatów z Hansa-Georga Gadamera w Wikicytatach

• Platos dialektische Ethik. Phanomenologische Interpretationen zum „Philebos”
• Prawda i metoda: zarys hermeneutyki filozoficznej (Wahrheit und Methode. Grundzüge einer philosophischen Hermeneutik)
• Kleine Schriften
• Hegels Dialektik
• Wer bin Ich und wer bist Du? Ein Kommentar zu Paul Celans Gedichtfolge „Atemkristall”
• Vernunft im Zeitalter der Wissenschaft
• Aktualność piękna: sztuka jako gra, symbol i święto (Die Aktualität des Schönen. Kunst als Spiel, Symbol und Fest)
• Moja droga do filozofii: wspomnienia (Philosophische Lehrjahre. Eine Rückschau)
• Poetica: wybrane eseje (Poetica. Ausgewahlte Essays)
• Idea dobra w dyskusji między Platonem i Arystotelesem (Die Idee des Guten zwischen Plato und Aristoteles)
• Heideggers Wege. Studien zum Spatwerk
• Lob der Theorie
• Dziedzictwo Europy (Das Erbe Europas)
• Ūber die Verborgenheit der Gesundheit
• Der Anfang der Philosophie

Przypisy

Linki zewnętrzne

Artykuły na Stanford Encyclopedia of Philosophy (ang.) [dostęp 2018-01-29]:

• JeffJ. Malpas JeffJ., Hans-Georg Gadamer, 17 września 2018 .
• NicholasN. Davey NicholasN., Gadamer’s Aesthetics, 20 grudnia 2016 . (Estetyka Gadamera)
• H.-G. Gadamer, Idea dobra w dyskusji między Platonem a Arystotelesem (wybór)