Heinrich Bullinger

Heinrich Bullinger

Heinrich Bullinger (ok. 1550)
Pełne imię i nazwisko	Johann Heinrich Bullinger
Data i miejsce urodzenia	18 lipca 1504 Bremgarten
Data i miejsce śmierci	17 września 1575 Zurych
Zawód, zajęcie	teolog
Narodowość	szwajcarska
Krewni i powinowaci	Ethelbert William Bullinger
Multimedia w Wikimedia Commons

Johann Heinrich Bullinger (ur. 18 lipca 1504 w Bremgarten w szwajcarskiej Argowii, zm. 17 września 1575 w Zurychu) – szwajcarski reformator religijny i teolog protestancki^[1]. Jego potomkiem był Ethelbert William Bullinger.

Johann Heinrich był nieślubnym synem proboszcza Henricha Bullingera z miasteczka Bremgarten. W młodości uczęszczał do szkoły łacińskiej, a potem studiował w Kolonii. Wówczas porzucił katolicyzm. Od 1523 prowadził zajęcia w klasztorze cystersów w Kappel am Albis^[1], a jego wykłady cieszyły się dużym powodzeniem. Jednym z jego uczniów był Johann Jakob Wick.

W 1528 uczestniczył z Ulrichem Zwingli w dyspucie religijnej w Bernie. W tym samym roku wprowadzał reformację w kantonie Argowia^[1]. Po stronie reformacji opowiedział się także jego macierzysty klasztor Kappel. Dodatkowo na protestantyzm przeszedł również jego ojciec, legalizując swój związek; ale odebrano mu wówczas parafię. Krótko potem do Bremgarten przybył Johann Heinrich, obejmując funkcję duszpasterza i opiekując się ojcem. Założył też rodzinę, żeniąc się z Anną Aldischweiler (byłą zakonnicą). Podobno tworzyli bardzo udany związek i doczekali się jedenaściorga dzieci. Wszyscy synowie zostali pastorami. Żona i trzy córki zmarły w Zurychu, podczas epidemii dżumy w 1565. Rodziną opiekował się znany lekarz Konrad Gesner.

Po wojnie kantonów protestanckich z katolickimi i pokoju w Kappel w 1531, Johann Heinrich musiał opuścić Bremgarten. Udał się do Zurychu, gdzie został obrany następcą Ulricha Zwingliego. Zasłużył się dla miasta, reformując zarząd miasta i szkolnictwo^[1].

W 1536 przedstawił wraz z innymi teologami szwajcarskimi (Oswaldem Myconiusem i Leonem Judą) pierwszą konfesję wiary ewangelików reformowanych^[2]. Została przyjęta w Zurychu, Bernie, Bazylei, Schaffhausen, St. Gallen i Biel/Bienne. W 1549 opracował z Kalwinem wspólne stanowisko w sprawach teologicznych („Consensus Tigurinus”), co zmniejszyło spory między ewangelikami reformowanymi a kalwinistami. Kolejne ułożone przez niego w 1566 wyznanie wiary (Cofessio helvetica posterior) zostało uznane za podstawę wiary przez ewangelików reformowanych w Holandii, Francji (1571), Polsce (1578), Szkocji i Szwajcarii (1566), Węgrzech (1567), a później w większości innych krajów^[2]. Przyjęcie wyznania wiary w ujęciu Bullingera zwano helweckimi konfesjami^[3][1]. Johann Heinrich pisał komentarze do Biblii, dzieła polemiczne przeciwko anabaptystom i kazania^[1]. Opracował dzieje reformacji. Pozostawił po sobie imponujący zbiór ok. 12 tys. listów wysyłanych i otrzymywanych od znaczących postaci swojej epoki^[1], w tym panujących (królowie Anglii – Henryk VIII i Elżbieta I i król Francji Franciszek II); w tym ok. 300 listów z Kalwinem. Głównym jego dziełem pozostają „Dekaden”, zwane także „Hausbuch”. Są zbiorem kazań, objaśniających wszystkie najważniejsze problemy teologii protestanckiej. Przełożone na wiele języków, stały się bardzo popularne wśród protestantów.

Zobacz w Wikiźródłach hasło Bullinger Henry w Encyklopedii kościelnej

Dzięki jego działalności reformatorskiej Zurych cieszył się opinią miasta przyjaznego dla protestantów, uciekających przed prześladowaniami z innych krajów. Wielu przybyło z Anglii, dokąd wrócili po śmierci królowej Marii Tudor, zw. „Krwawą”. Rozpowszechnili koncepcje Bullingera w całej Europie.

Przypisy

Bibliografia

• Bullinger, Heinrich – GND (niem.)
• Bullinger, Heinrich – BBKL (niem.)
• Heinrich Bullinger Werke. unizh.ch. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-31)]. (niem.)
• Bullinger, Heinrich – Testament oder letzter Wille an seine Herren und Oberen von Zürich. glaubensstimme.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-01)]. (niem.)
• „Allgemeine Deutsche Biographie (ADB)” t. 3, Lipsk 1876, s. 513 (Zobacz na Wikiźródłach) (niem.)

Linki zewnętrzne

• Dzieła Heinricha Bullingera w bibliotece Polona