Henry Baker Tristram
 | |||
| Data i miejsce urodzenia | 11 maja 1822 | ||
|---|---|---|---|
| Data śmierci | 8 marca 1906 | ||
| Zawód, zajęcie | ornitolog, duchowny | ||
| Narodowość | angielska | ||
| |||
Henry Baker Tristram FRS (ur. 11 maja 1822, zm. 8 marca 1906) – angielski duchowny, badacz Biblii, podróżnik i ornitolog. Jako pastor-przyrodnik był jednym z pierwszych, choć krótkotrwałych, zwolenników darwinizmu, próbując pogodzić ewolucję ze stworzeniem.
Biografia
Był synem ks. Henry’ego Bakera Tristrama[1], urodzony na plebanii Eglingham, niedaleko Alnwick w Northumberland. Studiował w Durham School i Lincoln College w Oksfordzie. W 1846 przyjął święcenia kapłańskie[2].
Praca w dyplomacji, naukowa i misyjna
Tristram był sekretarzem gubernatora Bermudów w latach 1847–1849. Badał Saharę, a w 1858 odwiedził Palestynę, powracając tam w 1863 i 1872 i dzieląc swój czas między obserwacje przyrodnicze i identyfikację miejsc wspomnianych w Starym i Nowym Testamencie. W 1873 został kanonikiem katedry w Durham. W 1881 ponownie udał się do Palestyny, Libanu, Mezopotamii i Armenii. Odbył również drugą podróż do Japonii, aby odwiedzić swoją córkę, Katherine Alice Salvin Tristram[3], w 1891[4]. Była ona misjonarką i nauczycielką w Osace[5]. Była pierwszą kobietą misjonarką z Church Missionary Society, która miała stopień naukowy[6].
W 1858 przeczytał równocześnie opublikowane prace Charlesa Darwina i Alfreda Russela Wallace’a, które zostały odczytane w Linnean Society, i opublikował artykuł w „Ibis”, stwierdzając, że biorąc pod uwagę serię około 100 różnych gatunków skowronków przede mną... nie mogę oprzeć się przekonaniu o słuszności poglądów przedstawionych przez panów Darwina i Wallace'a. Próbował pogodzić tę wczesną akceptację ewolucji ze stworzeniem[7]. Po słynnej debacie oksfordzkiej między Thomasem Henrym Huxleyem i Samuelem Wilberforce’em, Tristram, po wczesnej akceptacji teorii, odrzucił darwinizm[8].
Tristram był założycielem i pierwotnym członkiem British Ornithologists’ Union, a w 1868 został mianowany członkiem Royal Society. Edward Bartlett, angielski ornitolog i syn Abrahama Dee Bartletta, towarzyszył Tristramowi w podróży do Palestyny w latach 1863–1864. Podczas swoich podróży Tristram zgromadził obszerną kolekcję ptasich skór, którą sprzedał do World Museum Liverpool[9].
Opublikowane prace
Publikacje Tristrama obejmowały:
- The Great Sahara (1860)
- The Land of Israel, a Journal of Travels in Palestine, Undertaken with Special Reference to Its Physical Character (1865)
- The Natural History of the Bible (1867); 10th edition (1911)
- Scenes in the East (1870)
- The Daughters of Syria (1872)
- Land of Moab (1874)
- Pathways of Palestine (1882)
- The Fauna and Flora of Palestine (1884)
- The Survey of Western Palestine: The Fauna and Flora of Palestine (1884)
- Eastern Customs in Bible Lands (1894) and Rambles in Japan (1895)
Dziedzictwo
Jego imieniem nazwano wiele ptaków, w tym: czarnotek arabski (Onychognathus tristramii), pokrzewka algierska – angielska nazwa Tristram's warbler, Dryocopus javensis richardsi – podgatunek dzięcioła białobrzuchego, Tristram's woodpecker, kulczyk syryjski – jedna z nazw angielskich Tristram's serin, nawałnik żałobny – Tristram's storm petrel. Użyczył również swojego imienia myszoskoczkowi Meriones tristrami[10] (suwak anatolijski), znanemu także jako Tristram's jird. Jest on również upamiętniony w naukowej nazwie gatunku jaszczurki Acanthodactylus tristrami[11].
Życie prywatne
Ożenił się z Eleanor Mary Bowlby w Cheltenham 5 lutego 1850 roku. Wśród ich ośmiorga dzieci była misjonarka i nauczycielka Katherine Alice Salvin Tristram[4].
Przypisy
- ↑ Tristram, Henry Baker (2), [w:] JosephJ. Foster JosephJ., Alumni Oxonienses: The Members of the University of Oxford, 1715–1886, t. 4, s. 1440 .
- ↑ Tristram, Henry Baker (1822-1906) on JSTOR, plants.jstor.org, DOI: 10.5555/al.ap.person.bm000010181 [dostęp 2023-07-01] .
- ↑ CHURCH MISSIONARY SOCIETY ARCHIVE Section I: East Asia Missions Part 1: Japan, 1869-1949 (including Loochoo Naval Mission, 1843-1861) [online] [zarchiwizowane z adresu 2008-07-23] .
- ↑ a b A.R.A.R. Buckland A.R.A.R., Robin A.R.A. Butlin Robin A.R.A., Tristram, Henry Baker (1822–1906), geologist and naturalist, [w:] Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 23 września 2004, DOI: 10.1093/ref:odnb/36560, ISBN 978-0-19-861412-8 (ang.).
- ↑ H.C.G.H.C.G. Matthew H.C.G.H.C.G., B.B. Harrison B.B. (red.), The Oxford Dictionary of National Biography, Oxford: Oxford University Press, 23 września 2004, DOI: 10.1093/ref:odnb/63276 [dostęp 2023-07-01] .
- ↑ Julia Katorobo, John Martin, Cathy Ross, 'Pioneering Women, Extraordinary Lives', Yes Magazine, 2004
- ↑ Armstrong 2000 ↓, s. 6.
- ↑ Hesketh,I. 2009 "Of Apes and Ancestors - Evolution, Christianity and the Oxford Debate", University of Toronto Press, 85–86.
- ↑ British Ornithologists'B.O.' Union British Ornithologists'B.O.', Canon Tristram, „Ibis”, seria 9 t. 2, 1908, s. 153–156 .
- ↑ OldfieldO. Thomas OldfieldO., XXV.— Description of a new species of Meriones from Palestine, „Annals and Magazine of Natural History”, 9 (50), 1892, s. 147–149, DOI: 10.1080/00222939208677293, ISSN 0374-5481 (ang.).
- ↑ BoB. Beolens BoB., MichaelM. Grayson MichaelM., MichaelM. Watkins MichaelM., The eponym dictionary of reptiles, Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2011, ISBN 978-1-4214-0135-5 [dostęp 2023-07-01] .
Linki zewnętrzne
- 1865: The land of Israel: Travels in Palestine.
- 1873: The land of Moab; travels and discoveries on the east side of the Dead Sea and the Jordan
- Patrick Armstrong: The English Parson-naturalist: A Companionship Between Science and Religion. Gracewing, 2000. ISBN 978-0-85244-516-7. (ang.).
Kontrola autorytatywna (osoba):
