Hrabstwo Edessy

Ten artykuł od 2020-12 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Hrabstwo Edessy
1098–1159
Stolica	Edessa
Ustrój polityczny	monarchia
Typ państwa	hrabstwo
Pierwszy władca	Baldwin I
Ostatni władca	Joscelin III

Hrabstwo Edessy – państwo założone przez krzyżowców podczas I wyprawy krzyżowej na terenie obecnej Turcji i Iraku.

Hrabstwo było jedynym łacińskim państwem na Bliskim Wschodzie pozbawionym dostępu do morza. Połowa państwa, w tym stolica Edessa, znajdowała się na wschodnim brzegu Eufratu, na zachodnim brzegu najważniejszym ośrodkiem była twierdza Turbessel.

W roku 1098, Baldwin I z Boulogne odłączył się od sił głównych krzyżowców maszerujących do Antiochii i Jerozolimy, i skierował się przez Królestwo Małej Armenii do Edessy. Tam przekonał władcę Thorosa z Edessy, żeby adoptował go jako syna i spadkobiercę. Thoros należał do greckiego Kościoła prawosławnego i z tego powodu nie był lubiany przez większość ludności należącą do ormiańskiego Kościoła prawosławnego. Wkrótce został zamordowany w tajemniczych okolicznościach i Baldwin I przejął władzę.

W 1100 roku Baldwin I został królem Jerozolimy, gdy zmarł jego brat Godfryd. Hrabstwo Edessy zostało przekazane jego kuzynowi Baldwinowi II z Bourcq. Natomiast Joscelin I z Courtenay objął twierdzę Turbessel, która była ważnym punktem oporu przeciw Turkom seldżuckim.

Hrabstwo dobrze współpracowało z Królestwem Małej Armenii. Pierwsi trzej hrabiowie żenili się z ormiańskimi arystokratkami. Baldwin I po śmierci swojej pierwszej żony w Maras w 1097 roku, poślubił Ardę, wnuczkę ormiańskiego władcy z dynastii Roupenidów Konstantyna I. Baldwin II z Bourcq poślubił Morfię z Melitene (obecnie Malatya w Turcji), córkę Gabriela z Melitene, natomiast Joscelin z Courtenay poślubił córkę Konstantyna.

W roku 1104 Edessa została zaatakowana przez beja Mosulu. Po przegranej bitwie pod Harran Baldwin II i Joscelin I dostali się do niewoli. Do czasu ich wykupienia w 1108 regentem został Tankred. Baldwin był zmuszony do odzyskania władzy siłą i w tym celu sprzymierzył się z lokalnymi wodzami muzułmańskimi (bitwa pod Manbidżu). W 1110 roku ziemie na wschodnim brzegu Eufratu zostały utracone na rzecz Mosulu, jednakże do ataku na stolicę hrabstwa nie doszło. Po śmierci Baldwina I w 1118 Baldwin II został królem Jerozolimy. Edessa została przekazana Joscelinowi I w roku 1119. Joscelin I ponownie dostał się do niewoli w 1122 roku. Próbujący go ratować Baldwin II również został pojmany. Joscelin zbiegł w 1123 i uwolnił Baldiwna II w następnym roku.

W 1131 roku Joscelin I poległ w bitwie i władzę przejął jego syn Joscelin II. W tym czasie bej Zengi zjednoczył Aleppo i Mosul co stanowiło poważne zagrożenie dla Edessy. Joscelin II popadł w konflikt z hrabią Trypolisu, co spowodowało brak wsparcia z jego strony. Zengi rozpoczął oblężenie Edessy w roku 1144 i zdobył ją 24 grudnia tegoż roku. Joscelinowi II pozostały jedynie ziemie na zachodnim brzegu Eufratu. We wrześniu 1146 roku, po śmierci Zengiego, na krótko udało mu się odzyskać miasto. W roku 1150 został schwytany i był więziony w Aleppo aż do śmierci w 1159. Jego żona sprzedała resztę ziem bizantyńskiemu cesarzowi Manuelowi I, ale zostały one podbite przez Nur ad-Dina i sułtana Rumu w ciągu roku.