Indra

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Indra

Indra (sanskr. इन्द्र) – w mitologii indyjskiej jeden z najważniejszych bogów panteonu wedyjskiego, najczęściej wymieniane w Rygwedzie bóstwo, król bogów.

Formy kultowe

Imiona

Śakra
Wasawa
Dewendra
Manawendra

Epitety

Literatura wedyzmu określa Indrę następująco: buhaj, byk, druzgocący wrogów, gracz, groźna wielkość, gwałtowny, król ruchu i bezwładu, łamiący moce, mąż bez litości, mędrzec, mocarz, najpierwszy bohater, nie do zachwiania, nie do zwalczenia, niezachwiany, o miażdżącej sile, o potężnej mocy, o sile podwójnej, odważny, ogania potęgą bogów, pięknowargi, piorunodłonny, piorunoręki, podlegają mu konie, krowy, gromady i wody, podparł niebo, podszczuwacz narodów, pogromca Dasów, ponadmąż, potężny, potężny byk, potężny król, prawdziwy, prędki do mordu, przed nim w lęku drżą obydwa światy, straszliwy, strzelec, szczodry, umocnił góry na stałe, urodzony z mocy, utrwalił ziemię na wieki, w bitwach zdobywca, wielosławny, zabójca czarnych, zabójca smoka, zawsze walczący, zrodził ogień, zrodził słońce, zwycięski ^[1].

Ikonografia i symbolika

Przedstawiany jest jako dowódca armii dewów o byczym karku, potężnych ramionach i tysiącu jąder^[2].
Bronią, z której słynął Indra, był piorun (sankr. wadźra).
W następstwie klątwy, po uwiedzeniu żony wieszcza Gautamy, ciało Indry pokryło tysiąc narządów kobiecych. Karę tę zamieniono na tysiąc oczu, przez co Indra został bogiem tysiącokim^[3].

Rodzina i postacie powiązane

Małżonką Indry jest Indrani, zwana też Śaći – piękna bogini gniewu i zazdrości o tysiącu oczu.

Wahana

Wahaną, czyli (boskim wierzchowcem) boga Indry może być:

słoń Ajrawata (sanskryt ऐरावत, ang' Airavata), wyłoniony podczas procesu ubijania oceanu w celu pozyskania amryty
koń Uććajhśrawas (उच्चैःश्रवस्, ang.Uchchaihshravas) o siedmiu głowach, również wyłoniony podczas procesu ubijania oceanu w celu pozyskania amryty.

Recepcja w literaturze religijnej

Wedy

Ukazywany był jako pan wojny, uosobienie odważnego wojownika, bohatera, ale także hulaki, który nadużywał somy, zwielokrotniającej jego moc. Władał deszczem, burzą, błyskawicą i gromem, a ponieważ zsyłał życiodajne deszcze uważano go także za boga płodności. Najbardziej zasłynął jako pogromca demona suszy Wrytry.

Purany

W mitach często rywalizuje z mędrcami podejmującymi ascezę, dzięki której uzyskiwali nadzwyczajne, niemalże boskie moce.

Eposy

Wiele legend związanych z Indrą przedstawiono w Mahabharacie. Indra spadł do rangi bóstw drugorzędnych, stając się jednym z czterech Lokapala, stróżów świata – opiekunem kierunku wschodniego.

Recepcja w innych religiach

Indra występuje w pismach buddyjskich. W tym również pod imionami Śakra i Sakka, jako władca jednego z niebios. Dźinizm nazywa go imionami Indra i Saudharmendra.

Zobacz też

Przypisy

↑ Epoka brązu – zwycięstwo patriarchatu i zanikanie matriarchatu / Ariowie w Indiach. W: Zygmunt Krzak: Od matriarchatu do patriarchatu. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2007, s. 283–284. ISBN 978-83-7436-136-1.
↑ Epoka brązu – zwycięstwo patriarchatu i zanikanie matriarchatu / Ariowie w Indiach. W: Zygmunt Krzak: Od matriarchatu do patriarchatu. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2007, s. 282. ISBN 978-83-7436-136-1.
↑ 3.1 Uwiedzenie Ahalji. W: Barbara Grabowska: Miłość i małżeństwo w Indiach. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2014, s. 59-61, seria: Świat Orientu. ISBN 978-83-63778-67-5.