Inspektorat Graniczny Straży Celnej „Cieszyn”

Inspektorat Straży Celnej „Cieszyn” – jednostka organizacyjna Straży Celnej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-czechosłowackiej w latach 1921–1928.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną^[1]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych^[2]. W 1921 roku w Cieszynie stacjonował sztab 19 batalionu celnego, a w 1922 roku sztab 17 batalionu celnego^[3]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku^[4]. Inspektorat Straży Celnej „Cieszyn”, wraz ze swoimi komisariatami i placówkami granicznymi, znalazł się w podporządkowaniu Dyrekcji Ceł „Mysłowice”^[5]. W 1926 roku w skład inspektoratu wchodziło 4 komisariaty i 22 placówki Straży Celnej^[6].

Rozporządzeniem ministra skarbu z 30 czerwca 1927 roku rozpoczęto reorganizację Straży Celnej^[7]. Odtąd Naczelny Inspektorat Straży Celnej podlegał bezpośrednio ministrowi skarbu, a Naczelnemu Inspektoratowi podlegały inspektoraty okręgowe^[8]. Te ostatnie przejęły kompetencje dyrekcji ceł^[9]. Inspektorat Straży Celnej „Cieszyn” przemianowany został na Inspektorat Graniczny Straży Celnej „Cieszyn” i wszedł w podporządkowanie Ślaskiego Inspektoratu Okręgowego Straży Celnej^[10] .

Funkcjonariusze inspektoratu

Obsada personalna w 1927^[6]:

• kierownik inspektoratu – Inspektor Władysław Ledochowicz
• pomocnik kierownik inspektoratu – komisarz Józef Griwo-Kossow
• funkcjonariusze młodsi:

strażnik Stanisław Grzelak (288)

strażnik Emil Tabak (1027)

strażnik Tadeusz Gierut (267)

strażnik Wilhelm Kurdziej (429)

Służba graniczna

Sąsiednie inspektoraty

• Inspektorat Straży Celnej „Rybnik” ⇔ Inspektorat Straży Celnej „Żywiec”

Struktura organizacyjna

Organizacja inspektoratu w 1926 roku^[5]:

• komenda – Cieszyn
• komisariat Straży Celnej „Istebna”
• komisariat Straży Celnej „Ustroń”
• komisariat Straży Celnej „Cieszyn”
• komisariat Straży Celnej „Zebrzydowice”

Przypisy

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.).
• Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927 .
• Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie. ISSN 1505-1757. 
• Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088. 
• Muzeum Polskich Formacji Granicznych – Straż Celna 1921–1928. [dostęp 2017-03-17].
• Ordre de bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.