Iochroma
 Iochroma cyaneum | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | astropodobne | ||
| Rząd | psiankowce | ||
| Rodzina | psiankowate | ||
| Rodzaj | Iochroma | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Iochroma Benth. Edwards's Bot. Reg. 30: t. 20 (1845)[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| I. tubulosum Bentham[4] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| |||
| |||
Iochroma Benth. – rodzaj roślin z rodziny psiankowatych. Obejmuje 39 gatunków[3]. Zasięg rodzaju obejmuje strefę międzyzwrotnikową obu kontynentów amerykańskich, na północy po północny Meksyk i Kubę, na południu po południową Brazylię[3], północną Argentynę[5], Boliwię i Peru[3]. Rośliny te występują głównie w zbiorowiskach zaroślowych i na terenach skalistych[6]. Zawierają flawonoidy w formie aglikonów[5]. Wykorzystywane są lokalnie jako lecznicze i halucynogenne. Niektóre gatunki, zwłaszcza I. cyaneum, uprawiane są jako ozdobne[7]. Walorem ozdobnym są kwiaty o długich, różnobarwnych koronach[5].
Morfologia
- Pokrój
- Krzewy, rzadko kolczaste[5], do 4 m wysokości[6]. Młode pędy z włoskami pojedynczymi, pędy kwitnące zwykle przewisające[5].
- Liście
- Skrętoległe, opadające lub zimotrwałe, pojedyncze[6], ogonkowe[5], zwykle jedwabiście owłosione[6].
- Kwiaty
- Wyrastają w kątach liści pojedynczo lub zebrane w pęczki po kilka–kilkanaście[5]. Kielich pięciodziałkowy, dzwonkowaty[6]. Płatków korony jest także 5, są one zrośnięte na znacznej długości, tworząc lejkowatą lub walcowatą rurkę, na końcu z wolnymi, szerokimi łatkami wzniesionymi lub rozpostartymi[5]. Korona o zróżnicowanej barwie – białej, żółtej, purpurowej, czerwonej lub niebieskiej[7]. Pręcików jest 5, z główkami schowanymi lub nieco wystającymi z rurki korony[6], czasem o różnej długości[5]. Zalążnia jest górna, dwu-, rzadko czterokomorowa, z licznymi zalążkami w każdej z komór. Słupek pojedynczy, smukły[6].
- Owoce
- Mięsiste jagody, zwykle pomarańczowe po dojrzeniu[6], kuliste lub podługowate, zawierające liczne (do 250) nasiona[5].
Systematyka
- Pozycja systematyczna
Rodzaj z rodziny psiankowatych (Solanaceae). W obrębie rodziny klasyfikowany do podrodziny Solanoideae, plemienia Physaleae i podplemienia Iochrominae[8]. Analizy filogenetyczne spowodowały zmiany w ujęciu rodzaju, dla nadania mu charakteru monofiletycznego włącza się do niego rodzaj Acnistus[5][7].
- Wykaz gatunków[3]
- Iochroma albianthum S.Leiva
- Iochroma amicorum M.A.Cueva, S.D.Sm. & S.Leiva
- Iochroma arborescens (L.) J.M.H.Shaw
- Iochroma ayabacense S.Leiva
- Iochroma barbozae S.Leiva & Deanna
- Iochroma baumii S.D.Sm. & S.Leiva
- Iochroma brevistamineum Dammer
- Iochroma cachicadanum S.Leiva
- Iochroma calycinum Benth.
- Iochroma confertiflorum (Miers) Hunz.
- Iochroma cornifolium (Kunth) Miers
- Iochroma cyaneum (Lindl.) M.L.Green
- Iochroma edule S.Leiva
- Iochroma ellipticum (Hook.f.) Hunz.
- Iochroma fuchsioides (Bonpl.) Miers
- Iochroma gesnerioides (Kunth) Miers
- Iochroma lehmannii Bitter
- Iochroma lilacinum S.Leiva & K.Lezama
- Iochroma longipes Miers
- Iochroma loxense Miers
- Iochroma lyciifolium Dammer
- Iochroma mionei S.Leiva & S.D.Sm.
- Iochroma nitidum S.Leiva & Quip.
- Iochroma ortizianthum S.Leiva & Deanna
- Iochroma parvifolium (Roem. & Schult.) D'Arcy
- Iochroma peruvianum (Dunal) J.F.Macbr.
- Iochroma piuranum S.Leiva
- Iochroma richardianthum S.Leiva
- Iochroma rubicalyx S.Leiva & Jara
- Iochroma salpoanum S.Leiva & Lezama
- Iochroma schjellerupii S.Leiva & Quip.
- Iochroma smithianum K.Lezama, Limo & S.Leiva
- Iochroma solanifolium Dammer
- Iochroma squamosum S.Leiva & Quip.
- Iochroma stenanthum S.Leiva, Quip. & N.W.Sawyer
- Iochroma tingoanum S.Leiva
- Iochroma tupayachianum S.Leiva
- Iochroma viridescens S.Leiva
- Iochroma warscewiczii Regel
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-03-18] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-03-18] (ang.).
- ↑ a b c d e f Iochroma Benth.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-03-18].
- ↑ Iochroma. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-03-18].
- ↑ a b c d e f g h i j k J.W.J.W. Kadereit J.W.J.W., V.V. Bittrich V.V. (red.), Flowering plants. Eudicots: Aquifoliales, Boraginales, Bruniales, Dipsacales, Escalloniales, Garryales, Paracryphiales, Solanales (except Convolvulaceae), Icacinaceae, Metteniusaceae, Vahliaceae, Switzerland 2016, s. 311, 336, ISBN 978-3-319-28534-4, OCLC 946315609 .
- ↑ a b c d e f g h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 390. ISBN 0-333-73003-8.
- ↑ a b c David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 466, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ Genus Iochroma Benth.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-03-18].
