Iwan Maksymowycz

Iwan Maksymowycz

Іван Павлович Максимович
Johann Maxymowicz

pułkownik
Data i miejsce urodzenia	1864 Seret
Data i miejsce śmierci	4 maja 1931 Czerniowce
Przebieg służby
Siły zbrojne	c. k. Armia Ukraińska Armia Halicka Armia Czynna Ukraińskiej Republiki Ludowej
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, wojna polsko-ukraińska, wojna ukraińsko-radziecka
Odznaczenia

Iwan Pawłowycz Maksymowycz^[a], ukr. Іван Павлович Максимович, niem. Johann Maxymowicz (ur. 1864 w Serecie, zm. 4 maja 1931 w Czerniowcach) – ukraiński pułkownik.

Życiorys

Był narodowości ukraińskiej^[1][2][b]. Wstąpił do służby w C. K. Armii. Początkowo był żołnierzem 89 pułku piechoty. W korpusie piechoty został mianowany kadetem z dniem 1 września 1883^[3], następnie awansowany na stopień podporucznika z dniem 1 maja 1887^[4], porucznika z dniem 1 listopada 1890^[5], kapitana 2 klasy z dniem 1 listopada 1898^[6], kapitana 1 klasy z dniem 1 listopada 1898^[7], majora z dniem 1 listopada 1910^[8]. Od około 1883 przez wiele lat służył w 80 pułku piechoty we Lwowie^[3][9][10], w tym jako kadet około 1886-1887 był zastępcą oficera^[11], potem służył jako oficer^[12][13], około 1889/1890 był adiutantem batalionu^[14], a potem pozostawał w jednostce przez kolejne lata do około 1911^{[15][16][17][18][19][20][21][22][23]}.

Następnie został przeniesiony do 41 Bukowińskiego pułku piechoty w Czerniowcach, gdzie od około 1911 był komendantem 1 batalionu^[24][25], od około 1912 komendantem kadry batalionu zapasowego^[26], od około 1913/1914 ponownie komendantem 1 batalionu^[27]. Awansowany na podpułkownika piechoty z dniem 1 maja 1914^[28]. Po wybuchu I wojny światowej w 1914 nadal pozostawał oficerem 41 pułku^[29][30]. Awansowany na stopień pułkownika piechoty z dniem 1 maja 1916 i z 13 lokatą^[31]. W maju 1916 został przeniesiony z 41 p.p. do 57 pułku piechoty, w którym pozostawał do 1917^[32][33]. W listopadzie 1917 został przeniesiony w stan spoczynku^[34].

U kresu wojny pełnił funkcję komendanta austriackiej załogi wojskowej, stacjonującej w Sanoku^[1][2][35]. W tym czasie w miejscowych koszarach (przed wojną zajmowanych przez 45 pułk piechoty) stacjonował 54 pułk piechoty^[36][2][35]. W tym czasie przyjaźnie nastawieni wobec sprawy polskiej czescy wojskowi z pułku utworzyli rewolucyjny Komitet Żołnierski (na czele którego stanął por. Viktor Nopp-Rudolf, który był patriotycznie usposobiony i szczególnie oddany dla sprawy polskiej)^[37][38][39]. Zamiarem Komitetu było wypowiedzenie posłuszeństwa komendzie pułku oraz powrót do Czech^[39]. W dniu 1 listopada 1918 do koszar udała się skierowana rankiem tego dnia przez sanocką Radę Miejską delegacja z żądaniem wobec płk. Maksymowicza rozbrojenia załogi wojskowej i oddania władzy Polakom^{[40][36][41][35]}. W składzie delegacji byli: burmistrz Sanoka dr Paweł Biedka, były burmistrz Feliks Giela, adwokaci dr Wojciech Ślączka, dr Adolf Bendel i dr Jonasz Spiegel, działacze sokoli Adam Pytel i Marian Szajna, Michał Słuszkiewicz, lekarz dr Karol Zaleski, H. Sobol, Tomasz Rozum, Michał Guzik oraz wojskowi kpt. Antoni Kurka, kpt. Franciszek Stok, kpt. Eugeniusz Hoffman, nadpor. Viktor Nopp-Rudolf (czeski oficer 54 pułku^[c])^{[40][36][41][35]}. Pułkownik Maksymowycz wyraził opór, jednak mimo tego ostatecznie uległ (także wskutek presji czeskich żołnierzy pojawiających się w gabinecie komendanta) i Polacy kontynuowali przejmowani władzę w mieście i powiecie^{[40][2][36][35]}. Podczas spotkania presję na pułkownika wywarli także czescy żołnierze 54 pułku, którzy stanęli po stronie polskiej^[36]. W tym samym dniu Maksymowycz został, początkowo odprowadzony do swojej kwatery przez dwóch żołnierzy czeskich i dwóch polskich z POW), a potem w asyście dwóch oficerów wywieziony do Krakowa^[2][42]. Według ówczesnej relacji prasowej płk Maksymowicz miał planowo 1 listopada 1918 oddać załogę wojskową w ręce ukraińskie^[43].

Potem był pułkownikiem Ukraińskiej Armii Halickiej. W drugiej połowie 1919 został inspektorem w UAH. W kwietniu 1920 został internowany przez siły polskie, po czym przydzielony do brygady rezerwowej 5 Chersońskiej Dywizji Strzelców. W sierpniu 1920 porzucił podległość w Armii Czynnej Ukraińskiej Republiki Ludowej, przeszedł na zachodnią stronę Karpat i był internowany w Libercu. Był inicjatorem i przewodniczącym Amerykańskiego Komitetu Pomocy Czerwonego Krzyża.

Zamieszkiwał w Czerniowcach, gdzie zmarł 4 maja 1931.

Odznaczenia

• Order Korony Żelaznej 3 klasy z dekoracją wojenną (1915)^[30][44]
• Krzyż Zasługi Wojskowej 3 klasy z dekoracją wojenną (1916)^[33][45]
• Krzyż Zasługi Wojskowej 3 klasy (przed 1909)^[22][30][46]
• Brązowy Medal Zasługi Wojskowej (przed 1904)^[18]
• Odznaka za Służbę Wojskową 3 klasy (przed 1908)^[20]
• Odznaka za Służbę Wojskową 2 klasy (przed 1917)^[33]
• Brązowy Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Sił Zbrojnych i Żandarmerii (przed 1900)^[16]
• Krzyż Jubileuszowy Wojskowy (przed 1909)^[21]
• Medal Pamiątkowy Bośniacko-Hercegowiński (przed 1910)^[22]
• Krzyż Pamiątkowy Mobilizacji 1912–1913 (przed 1914)^[27]

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Roman Ślączka: Pamiętniki Romana Ślączki. s. 156-161.
• Alojzy Zielecki: W epoce autonomii galicyjskiej. Miasto w latach Wielkiej Wojny 1914–1918. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 481-498. ISBN 83-86077-57-3.
• Wojciech Sołtys: Między wojnami światowymi 1918-1939. Życie gospodarcze, społeczne i polityczne. Pierwsze miesiące wolności. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 501-509. ISBN 83-86077-57-3.
• Edward Zając: Jak Sanok wybił się na niepodległość. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1995, s. 1-43. ISBN 83-901466-3-0.
• Adam Pytel: Szanowni druhowie!. W: Sprawozdanie Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku za lata 1914., 1915., 1916., 1917., 1918. i 1919. Sanok: 1920, s. 3-11.
• Максимович Іван Павлович. W: Wołodymyr Staryk: Західно-Українська Народна Республіка 1918—1923. Енциклопедія: До 100-річчя утворення Західно-Української Народної Республіки. T. 2. Iwano-Frankiwsk: 2019, s. 502-503.