Józef Herman Osiński
 Józef Herman Osiński | |
| Data i miejsce urodzenia | 4 marca 1738 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 13 marca 1802 |
| Wyznanie | katolicyzm |
| Kościół | |
| Inkardynacja | pijarzy |
Józef Herman Osiński (ur. 4 marca 1738 w Dobrzykowie, zm. 13 marca 1802 w Warszawie) – polski duchowny katolicki, pijar, pedagog, autor i tłumacz wielu prac z fizyki, chemii oraz metalurgii, nazywany pierwszym polskim elektrykiem. Zajmował się również botaniką, był pionierem fizjologii roślin w Polsce. W zakonie pijarów przybrał imię Kazimierz.
Życiorys
Jako absolwent szkoły pijarów wstąpił 20 sierpnia 1755 do zakonu, nowicjat odbył w Podolińcu. W latach 1757–1760 studiował w Rzeszowie nauki humanistyczne (humaniora) oraz w Międzyrzeczu Koreckim logikę i filozofię, uważany był przez wykładowców za studenta wybitnego. Po ukończeniu studiów został nauczycielem poetyki w Międzyrzeczu oraz w Warszawie. W latach 1764–1765 ksiądz Osiński ukończył studia teologiczne w Warszawie i został skierowany do Wielunia jako profesor filozofii. Był również rektorem Łomżyńskiej Szkoły Pijarskiej.
W 1768 wyjechał za granicę jako opiekun i nauczyciel młodego Stanisława Sołtyka, dzięki rekomendacji byłego prowincjała i wykładowcy fizyki w Collegium Nobilium pijarów w Warszawie, Antoniego Wiśniewskiego. Pobyt w Wiedniu zaowocował znajomością ze znanym chemikiem i przyrodnikiem Nikolausem Jacquinem, którego prace wywarły olbrzymi wpływ na Osińskiego. I w Wiedniu, i w 1772 w Paryżu Józef Herman Osiński zgłębiał najnowszą wiedzę z dziedziny fizyki, chemii i botaniki. Jego ówczesny podopieczny – S. Sołtyk – wspominał po śmierci ks. Osińskiego, że jego opiekun podczas tych studiów „Po kilka dni z pokoju nie wychodził, odzieży nie odmieniał, prawie bez pokarmu dni i noce na nauce trawił...”.
Publikacje
- Fizyka doświadczeniami stwierdzona, Warszawa 1777
- Nauka o gatunkach i szukaniu rudy żelaznej[1], Warszawa 1782
- Opisanie polskich żelaza fabryk, Warszawa 1782
- Gatunki powietrza odmienne od tego, w którym żyjemy, Warszawa 1783
- Robota machiny powietrznej pana Montgolfier, Warszawa 1784
- Sposób ubezpieczający życie i majątek od piorunów, Warszawa 1784
- Fizyka najnowszymi odkryciami pomnożona, Warszawa 1801–03
Odznaczenia
Odznaczony przez Stanisława Augusta Poniatowskiego Medalem Merentibus za podręcznik fizyki i dzieło o kopalniach i hutach[2].
Przypisy
- ↑ PoloNauka O Gatunkach I Szukaniu Rudy Żelazney, Topieniu Iey W Piecach Wielkich i Dymarkach, Robieniu Miechów Drewnianych, Stawianiu Pieców Na Topienie Rudy; O Fryszerkach i Fryszowaniu Żelaza Surowego, Laniu Naczyn Żelaznych; O Robieniu Stali Z Żelaza Ciągłego Albo Surowego Voyages métallurgiques ou recherches et observations sur les mines et forges de fer, la fabrication de l’acier Regnum subterraneum sive minerale de ferro [online], polona.pl [dostęp 2020-09-23] .
- ↑ Innocenty Buba, Pijarzy w Polsce (próba charakterystyki), [w:] Nasza Przeszłość, t. XV, Kraków 1962, s. 33.
Linki zewnętrzne
- Józef Herman Osiński, Fizyka naynowszemi odkryciami pomnożona, nayoczywistszemi doświadczeniami potwierdzona, z figurami, Warszawa 1801
- Prace Józefa H. Osińskiego dostępne w Sieci (Katalog HINT)
- Publikacje Józefa Hermana Osińskiego w bibliotece Polona
Kontrola autorytatywna (osoba):
Encyklopedia internetowa:
- PWN: 3952207
