Józef I Galezjota

Józef I Galezjota
Ιωσήφ Α΄
Patriarcha Konstantynopola
ilustracja
Kraj działania

Cesarstwo Bizantyńskie

Data śmierci

23 marca 1283

Patriarcha Konstantynopola
Okres sprawowania

1267–1275; 1282–1283

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Patriarchat Konstantynopolitański

Wybór patriarchy

1267

Józef I Galezjota, gr. Ιωσήφ Α΄, Jōsēf I (zm. 23 marca 1283) – patriarcha Konstantynopola w latach 1267–1275 i 1282–1283.

Życiorys

W młodości Józef był żonaty. Po śmierci swej żony wstąpił do klasztoru i został mnichem. Zasłynął troską o ubogich.

Był spowiednikiem cesarza Michała VIII Paleologa[1], i archimandrytą Klasztoru Matki Bożej w Galesios koło Efezu[2]. Był jednym z głównych aktorów kryzysu, który miał miejsce po oślepieniu przez Michała VIII, młodego współcesarza Jana IV Laskarysa. Wraz z częścią biskupów poparł zamiar cesarza usunięcia ze stolicy patriarszej Arseniusza Autorejana, który nałożył na władcę ekskomunikę i odmawiał jej cofnięcia. Po zesłaniu Arseniusza do klasztoru świętego Mikołaja na wyspie Proconnes w 1267 r.[3] zajął jego miejsce[4]. Wybrany patriarchą doprowadził do pojednania cesarza z Kościołem pod warunkiem odbycia przez cesarza publicznej pokuty i nadania pewnych przywilejów Kościołowi prawosławnemu. Złożenie Arseniusza i cofnięcie ekskomuniki doprowadziło do podziału Kościoła prawosławnego na arsenitów i józefitów, popieranych przez dwór cesarski i część duchowieństwa[2].

W 1273 r. wystąpił przeciw polityce cesarza zmierzającej do zawarcia unii pomiędzy Kościołami Wschodnim i Zachodnim. Dzięki energicznym zabiegom jego współpracownika, Jana Bekkosa synod Kościoła greckiego, mimo sprzeciwu patriarchy, podpisał pod koniec 1273 r. dokument uznający zwierzchność Stolicy Piotrowej[5]. W styczniu 1274 r. polecono Józefowi wycofać się do klasztoru Peribleptos. Ustalono, że jeśli nie dojdzie do podpisania unii, będzie mógł wrócić na urząd, pod warunkiem, że nie podejmie działań przeciw jej zwolennikom. Natomiast jeśli dojdzie do podpisania unii będzie miał do wyboru albo ją zaaprobować albo pozostać w klasztorze[6]. Ponieważ po podpisaniu unii Józef nie zmienił swego stanowiska, na początku 1275 r.[7] synod zdetronizował go i wybrał jako jego następcę chartofylaksa Jana Bekkosa[8][9]. Przez następne lata Józef, któremu pozwolono spokojnie żyć w konstantynopolitańskim klasztorze, pozostawał w przyjaznych stosunkach ze swoim następcą. Jednakże w 1279 r. z racji jego nieprzejednanego stanowiska i narastającej opozycji przeciw unii, został zesłany na wyspę na Morzu Czarnym[10].

Po śmierci cesarza (11 grudnia 1282) Jan XI Bekkos musiał ustąpić ze stolicy patriarszej, a na jego miejsce ponownie powołano Józefa I[11]. Na synodzie zwołanym na początku 1282 r. Józef potępił zmarłego cesarza Michała VIII i delegatów na sobór lyoński: Jerzego Akropolitę, ekspatriarchę Germana III, Teofana III, metropolitę Nicei. Potępił także pisma Jana XI Bekkosa[2]. Powołany 31 grudnia 1282, sprawował swe obowiązki przez niespełna trzy miesiące do 23 marca 1283 r.[12]

Przypisy

  1. ↑ Barabanow N. D., О. W. L.: Afanasij.
  2. ↑ a b c Bożena Modzelewska: Józef I Galezjotes. W: Encyklopedia katolicka. T. 8.
  3. ↑ taką datę podaje J. Bonarek (Dzieje Grecji, s. 659), S. Runciman podaje rok 1266 (Nieszpory sycylijskie, s. 189), Timothy E. Gregory rok 1265 (Historia Bizancjum, s. 299). Venance Grumel ustala datę objęcia urzędu przez Józefa I na 25 września 1266 r. (Traité d'études byzantines, s. 437)
  4. ↑ Adam Szafrański: Arsenios z Autorianos. W: Encyklopedia katolicka. T. 1.
  5. ↑ S. Runciman: Nieszpory sycylijskie. s. 160.
  6. ↑ S. Runciman: Nieszpory sycylijskie. s. 166.
  7. ↑ V. Grumel mówi o maju 1275 (Traité d'études byzantines, s. 437)
  8. ↑ G. Ostrogorski: Dzieje Bizancjum. s. 432.
  9. ↑ S. Runciman: Nieszpory sycylijskie. s. 176.
  10. ↑ S. Runciman: Nieszpory sycylijskie. s. 189.
  11. ↑ G. Ostrogorski: Dzieje Bizancjum. s. 452.
  12. ↑ Venance Grumel, Traité d'études byzantines, s. 437

Bibliografia

  • Barabanow N. D., О. W. L.: Arsenij Awtorian. [w:] Prawosławnaja enciklopedia, Т. 4., s. 18–20 [on-line]. [dostęp 2012-09-28]. (ros.).
  • J. Bonarek, T. Czekalski, S. Sprawski, S. Turlej: Historia Grecji. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2005. ISBN 83-08-03816-6.
  • Adam Szafrański: Arseniusz z Autorianos. W: Encyklopedia katolicka. T. 2. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1989.
  • Timothy Gregory: Historia Bizancjum. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008. ISBN 978-83-233-2588-8.
  • Venance Grumel, Traité d'études byzantines, « La Chronologie I. », Presses universitaires de France, Paryż, 1958, s. 437.
  • G. Ostrogorski: Dzieje Bizancjum. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2008, s. 432 i 452. ISBN 978-83-01-15268-0.
  • S. Runciman: Nieszpory sycylijskie. Dzieje świata śródziemnomorskiego w drugiej połowie XIII wieku. Katowice: Wydawnictwo Książnica, 1997. ISBN 83-7132-116-3.
  • p
  • d
  • e
Do 1204
W Nicei
1204–1261
1261–1453
Po 1453
  • Gennadiusz II Scholar (1453–1456, 1458, 1462–1463, 1464)
  • Izydor II Ksantopulos (1456–1457)
  • Sofroniusz I Syropulos (1463–1464)
  • Joazaf (1464, 1464–1466)
  • Marek II Ksylokarawes (1466)
  • Symeon I z Trapezuntu (1466, 1471–1474, 1481–1486)
  • Dionizy I (1466–1471, 1489–1491)
  • Rafał I (1475–1476)
  • Maksym III Manasses (1476–1481)
  • Nefon II (1486–1488, 1497–1498, 1502)
  • Maksym IV (1491–1497)
  • Joachim I (1498–1502, 1504)
  • Pachomiusz I (1503–1504, 1504–1513)
  • Teolept I (1513–1522)
  • Jeremiasz I (1522–1546)
  • Joannik I (1524–1525)
  • Dionizy II (1546–1555)
  • Joazaf II (1555–1556)
  • Metrofan III (1565–1572, 1579–1580)
  • Jeremiasz II Tranos (1572–1579, 1580–1584, 1587–1595)
  • Pachomiusz II (1584–1585)
  • Teolept II (1585–1586)
  • Mateusz II (1596, 1598–1602, 1603)
  • Gabriel I (1596)
  • Teofan I Karikes (1596–1597)
  • Melecjusz I Pegas (1597–1598, 1601)
  • Neofit II (1602–1603, 1607–1612)
  • Rafał II (1603–1607)
  • Tymoteusz II (1612–1620)
  • Cyryl I Lukaris (1612, 1620–1623, 1623–1635, 1637–1638)
  • Grzegorz IV z Amasei (1623)
  • Antym II (1623)
  • Cyryl II Kontares (1633, 1635–1636, 1638–1639)
  • Atanazy III Patelaros (1634)
  • Neofit III Nicejski (1636–1637)
  • Parteniusz I (1639–1644)
  • Parteniusz II (1644–1646, 1648–1651)
  • Joannik II (1646–1648, 1651–1656)
  • Cyryl III (1652, 1654)
  • Paisjusz I (1652–1655)
  • Parteniusz III (1656–1657)
  • Gabriel II (1657)
  • Parteniusz IV (1657–1662, 1665–1667, 1671, 1675–1676, 1684–1685)
  • Dionizy III (1662–1665)
  • Klemens (1667)
  • Metody III (1668–1671)
  • Dionizy IV Muzułmanin (1671–1673, 1676–1679, 1682–1684, 1686–1687, 1693–1694)
  • Gerazym II (1673–1674)
  • Atanazy IV (1679)
  • Jakub (1679–1682, 1685–1688)
  • Kallinik II (1688, 1689–1693, 1694–1702)
  • Neofit IV (1688)
  • Gabriel III (1702–1707)
  • Neofit V (1707)
  • Cyprian I (1707–1709, 1713–1714)
  • Atanazy V (1709–1711)
  • Cyryl IV (1711–1713)
  • Kosma III (1714–1716)
  • Jeremiasz III (1716–1726, 1732–1733)
  • Paisjusz II (1726–1732, 1740–1743, 1744–1748)
  • Serafim I (1733–1734)
  • Neofit VI (1734–1740, 1743–1744)
  • Cyryl V (1748–1751, 1752–1757)
  • Kallinik III (1757)
  • Serafim II (1757–1761)
  • Joannik III (1761–1763)
  • Samuel I Chaceres (1763–1768, 1773–1774)
  • Melecjusz II (1768–1769)
  • Teodozjusz I (1769–1773)
  • Sofroniusz II (1774–1780)
  • Gabriel IV (1780–1785)
  • Prokopiusz I (1785–1789)
  • Neofit VII (1789–1794, 1798–1801)
  • Gerazym III (1794–1797)
  • Grzegorz V (1797–1798, 1806–1808, 1818–1821)
  • Kallinik IV (1801–1806, 1808–1809)
  • Jeremiasz IV (1809–1813)
  • Cyryl VI (1813–1818)
  • Eugeniusz II (1821–1822)
  • Antym III (1822–1824)
  • Chryzant I (1824–1826)
  • Agatangel (1826–1830)
  • Konstancjusz I (1830–1834)
  • Konstancjusz II (1834–1835)
  • Grzegorz VI (1835–1840, 1867–1871)
  • Antym IV (1840–1841, 1848–1852)
  • Antym V (1841–1842)
  • German IV (1842–1845, 1852–1853)
  • Melecjusz III (1845)
  • Antym VI (1845–1848, 1853–1855, 1871–1873)
  • Cyryl VII (1855–1860)
  • Joachim II (1860–1863, 1873–1878)
  • Sofroniusz III (1863–1866)
  • Joachim III (1878–1884, 1901–1912)
  • Joachim IV (1884–1886)
  • Dionizy V (1887–1891)
  • Neofit VIII (1891–1894)
  • Antym VII (1895–1897)
  • Konstantyn V (1897–1901)
  • German V (1913–1918)
  • Melecjusz IV Metaksakis (1921–1923)
  • Grzegorz VII (1923–1924)
  • Konstantyn VI (1924–1925)
  • Bazyli III (1925–1929)
  • Focjusz II (1929–1935)
  • Beniamin (1936–1946)
  • Maksym V (1946–1948)
  • Atenagoras I (1948–1972)
  • Dymitr I (1972–1991)
  • Bartłomiej I (od 1991)
  • Treccani: giuseppe-i-patriarca-di-costantinopoli