Józef Jedlicz

Józef Jedlicz

Imię i nazwisko	Józef Kapuścieński
Data i miejsce urodzenia	20 marca 1878 Wróblówka
Data i miejsce śmierci	20 lutego 1955 Warszawa
Dziedzina sztuki	liryka, nowela
Epoka	Młoda Polska
Odznaczenia

Józef Jedlicz, właśc. Józef Kapuścieński (ur. 20 marca 1878 we Wróblówce, zm. 20 lutego 1955 w Warszawie) – polski poeta, pisarz i tłumacz okresu Młodej Polski; także nauczyciel, popularyzator kultury oraz samorządowiec.

Za życia opublikował niewiele książek. Debiutancki tom, Słoneczna pieśń, ukazał się w 1904 roku, a następny, Nieznanemu Bogu, w 1912 roku. Publikacja trzeciego, Tajemnica obrazu^[1], nigdy nie doszła do skutku. Jako poeta sytuował się blisko symbolizmu oraz tzw. „liryki nastrojowej”, której głównym tematem było poszukiwanie Boga w tajemnicy człowieka i natury^[2]. Nowele opublikowane w tomie Jasny i Czarny z 1909 roku koncentrowały się na naturalistycznych obrazach biedy oraz trudnych warunków życia na Podhalu^[3].

Poezja Jedlicza odzwierciedla typowe dla pokolenia Młodej Polski dążenia metafizyczne. Krytycy i historycy literatury wskazują jednocześnie na oryginalny rys tej liryki wynikający z chłopskiego pochodzenia poety^[4].

Życiorys

Pochodził z rodziny chłopskiej na Podhalu. Był synem Jakuba Kapuściarza i Marii z Ciechanowskich. Żonaty z Heleną Kissowicz. Ukończył gimnazjum w Krakowie, później studia na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pracował jako nauczyciel gimnazjalny w Jaśle i Krakowie, a od 1907 jako dziennikarz. W latach 1925–1928 był kierownikiem literackim Teatrów Miejskich we Lwo­wie oraz redagował „Wiadomości Teatralne”, a w sezonie 1938/39 „Scenę Lwowską”. Przez wiele lat pracował w lwowskim magistracie.

Twórczość

Wydał tom opowiadań Jasny i Czarny (1909), tomy poezji Słoneczna pieśń (1904), Nieznanemu Bogu (1912).

W poezji wykorzystywał motywy charakterystyczne dla epoki Młodej Polski. Obok nich łączył akcenty buntu przeciw światu, marzenia, ze zwątpieniem w możliwość realizacji ideałów. Wyrażał również przywiązanie do ziemi i chłopskim korzeni, ich mitologizację, eksponowanie wartości społecznych i moralnych związanych z tą warstwą.

Tłumaczył m.in. Arystofanesa, Walta Whitmana, E.T.A. Hoffmanna i Dario Niccodemiego.

Odznaczenia

• 4 listopada 1937 Józef Jedlicz został odznaczony Srebrnym Wawrzynem Akademickim w uznaniu „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej”^[5].

Przypisy

Bibliografia

• Anna Czabanowska-Wróbel: Na liściu pisać muszę. O poezji Józefa Jedlicza. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1997. ISBN 83-08-02770-9.
• Wilhelm Feldman: Współczesna literatura polska, t. 2. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1985. ISBN 83-08-01276-0.
• Regina Gerlecka: Obraz Literatury Polskiej XIX i XX wieku. Młoda Polska. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1968.
• Wojciech Gutowski: W splątanej tkaninie stuleci. O literaturze polskiej kulturowego przełomu. Białystok: Temida, 2020. ISBN 978-83-65696-47-2.
• Artur Hutnikiewicz: Młoda Polska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012. ISBN 978-83-01-13850-9.
• Jan Kasprowicz: Cztery głosy o poecie. Lwów: Księgarnia Polska B. Połonieckiego, 1910.
• Jan Parandowski: Wspomnienia i sylwety. Wrocław: Ossolineum, 1960.
• Maria Podraza-Kwiatkowska (red.): Młodopolskie światy wyobraźni. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1977.

Linki zewnętrzne

• Jedlicz Józef, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2014-04-30] .
• Słoneczna pieśń (rękopis) w serwisie Polona