Języki nilo-saharyjskie
| Ten artykuł od 2018-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Języki nilo-saharyjskie – grupa języków używanych przez około 11 milionów ludzi w Afryce, głównie na terytorium Czadu i w górnym dorzeczu Nilu, a także w Sudanie na terenach historycznej Nubii.
Języki nilo-saharyjskie stanowią luźną grupę silnie zróżnicowanych języków. Niektórzy językoznawcy kwestionują ich przynależność do jednej rodziny, uważając je za ligę językową, rozwiniętą w paleolicie z drobnych prajęzyków regionu. Najczęściej języki nilo-saharyjskie dzieli się na sześć podrodzin: songhaj, konam, maba, saharyjską, wschodniosudańską, środkowosudańską oraz izolowane języki fur, berta i kunama, przy czym przynależność używanych w oddalonym terenie dorzecza Nigru języków songhaj budzi najwięcej kontrowersji. Rodzinę wschodnio- i środkowosudańską do niedawna zaliczano wraz z językami berta i kunama do wspólnej grupy szari-nilockiej.
Niektórzy językoznawcy wskazują na pewne typologiczne podobieństwa języków nilo-saharyjskich (szczególnie środkowosudańskich) z językami nigero-kongijskimi, łącząc te dwie rodziny we wspólną fylę kongo-saharyjską lub nigero-saharyjską. Hipoteza ta nie jest jednak ogólnie akceptowana.
Języki nilo-saharyjskie (zwłaszcza język nubijski) wywarły w głębokiej starożytności wpływ na rodzinę afroazjatycką, przyczyniając się do rozwoju języka staroegipskiego. Z drugiej strony rodzina songhaj została silnie naznaczona wpływem afroazjatyckich języków berberyjskich.
Klasyfikacja języków nilo-saharyjskich
Poniższe zestawienie ukazuje uproszczoną klasyfikację języków nilo-saharyjskich:
- języki nilo-saharyjskie
- fur (wraz z językiem amdang, 1 mln)
- języki songhaj (2,5 mln)
- kaado
- dżerma
- dendi
- tadaksahak
- języki songhaj (2,5 mln)
- języki konam (komuz)
- gumuz
- uduk
- kwama
- komo
- gule †
- języki konam (komuz)
- języki maba
- maba (właściwy)
- runga
- mimi
- języki maba
- języki wschodniosudańskie
- bari (500 tys.)
- karamodżong (300 tys.)
- nubijski
- barea
- języki nilotyckie
- języki wschodniosudańskie
Zobacz też
- PWN: 3947776
- Britannica: topic/Nilo-Saharan-languages
- БРЭ: 2663703
- SNL: nilo-saharaspråk