Jacht

Jacht – jednostka pływająca o napędzie żaglowym lub motorowym, w zależności od konstrukcji i wyposażenia przeznaczona najczęściej do celów rekreacyjnych lub turystycznych. Jachty budowane i wykorzystywane są także do uprawiania sportu, do celów szkoleniowych, reprezentacyjnych lub wychowania morskiego^[1]^[2].

Podział

Jachty żaglowe to jachty, których podstawowym urządzeniem napędowym jest osprzęt żaglowy, przy tym mogą one również posiadać pomocniczy silnik^[2]. Jachty motorowe to jachty, których podstawowym urządzeniem napędowym jest napęd mechaniczny^[2]. Jednostki o napędzie głównym równorzędnym żaglowo-silnikowym nazywa się jachtami motorowo-żaglowymi.

Określenia jacht nie stosuje się do jednostek pływających (nawet konstrukcyjnie bardzo podobnych) służących określonym celom użytkowym: patrolowym, ratowniczym, militarnym czy transportowym i gospodarczym.

Małe jachty żaglowe potocznie nazywane są żaglówkami, natomiast małe jednostki motorowe nazywane są motorówkami. Duże jednostki żaglowe, przeważnie z ożaglowaniem rejowym nazywane są żaglowcami, natomiast jednostki porównywalne z jachtami motorowymi, spełniające jednak określone funkcje użytkowe, to najczęściej kutry: pilotowe, patrolowe, rybackie itd.

Osobne artykuły: Żaglowiec, Jacht żaglowy, Jacht motorowo-żaglowy, Jacht motorowy i Motorówka.

Historia

Jachty jako odrębną kategorie statków wodnych zaczęto wyodrębniać od XVII w. do XIX w. Wpływ na ich budowę i konstrukcje miały łodzie, małe statki rybackie itp.

Klasyfikacje jachtów

Typowy (podstawowy) podział można przeprowadzić według następujących kryteriów:

Rodzaju napędu:
- żaglowy
- żaglowo-wiosłowy
- żaglowo-motorowy
- motorowy
Przeznaczenia:
- szkoleniowe
- szkoleniowo-turystyczne
- turystyczne
- turystyczno-regatowe
- regatowe
- regatowo-szkoleniowe
Akwenu pływania:
- śródlądowy
- morski
- oceaniczny
Liczby kadłubów:
- jednokadłubowe
- wielokadłubowe
  - dwukadłubowe (katamaran, proa)
  - trzykadłubowe (trimaran)
  - czterokadłubowe (quadramaran).
Liczby masztów:
- jednomasztowe (ket, slup, kuter)
- dwumasztowe (jol, kecz, szkuner, brygantyna)
- trzymasztowe i więcej masztowe (bark, fregata (żaglowiec), szkuner)
Posiadania miecza/płetwy balastowej:

Kategorie projektowe

Jachty wprowadzane przez producentów do obrotu handlowego na terenie UE spełniać muszą techniczne wymagania dla rekreacyjnych jednostek pływających^[3], w wyniku czego są kwalifikowane do jednej z poniższych kategorii projektowych. Kwalifikacja ta nie dotyczy jachtów budowanych indywidualnie, replik historycznych, jachtów regatowych itd. Stanowi jednak pewną metodę ich podziału z uwagi na obszar i warunki pływania.

Kategoria A – OCEANICZNA – jednostki zaprojektowane do dalekich rejsów, w warunkach wiatru silniejszego niż 8°B (stopni w skali Beauforta) i przy fali o wysokości znaczącej przekraczającej 4 m; jednostki te są w znacznym stopniu samowystarczalne;
Kategoria B – PEŁNOMORSKA – jednostki zaprojektowane do rejsów pełnomorskich, w warunkach wiatru o sile do 8°B włącznie i przy fali o wysokości znaczącej do 4 m włącznie;
Kategoria C – PRZYBRZEŻNA – jednostki zaprojektowane do rejsów po wodach przybrzeżnych, dużych zatokach, zalewach, jeziorach i rzekach, w warunkach wiatru o sile do 6°B włącznie i przy fali o wysokości znaczącej do 2 m włącznie;
Kategoria D – NA WODY OSŁONIĘTE – jednostki zaprojektowane do rejsów na małych jeziorach, rzekach i kanałach, w warunkach wiatru o sile do 4°B włącznie i przy fali o wysokości znaczącej do 0,5 m włącznie.

Przyszłość

Obecnie cały czas prowadzone są badania praktycznego zastosowania różnorodnych pędników wiatrowych. Równocześnie konstruktorzy i stocznie proponują jachty, żaglowce z ożaglowaniem nowych typów:

Zobacz też

Informacje w projektach siostrzanych

Multimedia w Wikimedia Commons

Cytaty w Wikicytatach

Definicje słownikowe w Wikisłowniku

Przypisy

↑ Jacek Czajewski: Encyklopedia Żeglarstwa. Warszawa: PWN, 1996, s. 113, 119, 120. ISBN 83-01-11914-4.
↑ ^a ^b ^c Polski Rejestr Statków: Przepisy klasyfikacji i budowy jachtów morskich. Część I. Zasady klasyfikacji. Gdańsk: 2012, s. 6.
↑ Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 2 czerwca 2016 r. w sprawie wymagań dla rekreacyjnych jednostek pływających i skuterów wodnych (Dz.U. z 2016 r. poz. 807)

Bibliografia

Encyklopedia Żeglarstwa, JacekJ. Czajewski (red.), JerzyJ. Arszyłowicz, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, ISBN 83-01-11914-4, OCLC 69269903 .
JarosławJ. Głębicki JarosławJ., Słownik żeglarski z terminologią angielską, Otwock: Petit, 1994, ISBN 83-902416-0-9, OCLC 749352344 .
Andrzej Kolaszewski, Piotr Świdwiński, Żeglarz i sternik jachtowy, Oficyna Wydawnicza Alma-Press, Warszawa 2004, ISBN 83-7020-316-7.
Jerzy W. Dziewulski, Wiadomości o jachtach żaglowych, Oficyna Wydawnicza Alma-Press, Warszawa 1995, ISBN 83-7020-195-4.