Jad Waszem

‏יָד וַשֵׁם‎

Państwo

Izrael

Miejscowość

Jerozolima

Data założenia

1953

Położenie na mapie Jerozolimy

Położenie na mapie Izraela

31°46′27″N 35°10′32″E/31,774167 35,175556

Multimedia w Wikimedia Commons

Strona internetowa

Jad Waszem^[1] (lub Jad wa-Szem^[2], hebr. ‏יד ושם‎, ang. Yad Vashem), Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu^[3] – instytut w Izraelu poświęcony żydowskim ofiarom Holocaustu, założony w 1953 roku w Jerozolimie na mocy Ustawy o Pamięci, przyjętej przez izraelski parlament Kneset. Zlokalizowany jest na Wzgórzu Herzla^[4].

Termin „Jad Waszem” oznacza „miejsce i imię” (lub „pomnik i imię”^[5]) i zaczerpnięty jest z księgi Izajasza (Iz 56, 5)^[6]: dam [im] miejsce w moim domu i w moich murach oraz imię lepsze od synów i córek, dam im imię wieczyste i niezniszczalne^[7].

Instytut składa się z Nowego Muzeum Historycznego wraz z Salą Imion, gdzie przechowywane są dane o Ofiarach Holokaustu, Izby Pamięci, Ogrodu Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, dwóch galerii sztuki, synagogi, archiwum i biblioteki, Doliny Zabitych Wspólnot i Międzynarodowej Szkoły Nauczania o Holokauście. Poza tym na terenie Jad Waszem znajduje się kilkanaście mniejszych i większych pomników poświęconych m.in. zamordowanym w czasie Holocaustu dzieciom, żydowskim partyzantom i żołnierzom oraz Januszowi Korczakowi. Jeden z pomników to urwany wiadukt kolejowy, na którym stoi towarowy wagon, służący w czasie II wojny światowej do przewożenia Żydów do obozów zagłady. W całym Jad Waszem posadzone są drzewa upamiętniające Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata – nie-Żydów, którzy ratowali Żydów w czasie Holocaustu, niejednokrotnie ryzykując własne życie. Obecnie, ze względu na brak miejsca, ich nazwiska umieszczane są na specjalnej ścianie pamiątkowej.

Niewielki ogród i tablica pamiątkowa na terenie Jad Waszem poświęcone są mieszkańcom Le Chambon-sur-Lignon, miasteczka we Francji, którzy w czasie drugiej wojny światowej uczynili swoją miejscowość azylem dla Żydów uciekających przed Niemcami.

Wśród drzewek posadzonych w Alei Sprawiedliwych znajduje się też drzewko posadzone w 1963 r. przez Władysława Bartoszewskiego i Marię Kann w imieniu Rady Pomocy Żydom „Żegota” – jedynej organizacji w okupowanej Europie powołanej w celu ratowania Żydów.

Przewodniczącym zarządu Jad Waszem jest od sierpnia 2021 r. Dani Dayan^[8]. Wcześniej, od 1993 r. funkcję tę sprawował były wojskowy, Awner Szalew, który zastąpił Jicchaka Arada, przewodniczącego zarządu przez 21 lat (1972–1993).

Galeria

Jad Waszem z lotu ptaka
Symboliczna rzeźba
Rzeźba Borisa Saktsiera Korczak i Dzieci Getta
Urwany wiadukt kolejowy w Jad Waszem
Dolina Zabitych Wspólnot – Polska

Przypisy

↑ Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego. ŻIH. [dostęp 2014-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-20)]. (pol.).
↑ Jad wa-Szem, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2014-03-05] .
↑ Edukacja - Polski - Jad Waszem. yadvashem.org. [dostęp 2015-10-08].
↑ Marcin Rozmarynowski: Jad Waszem – wizyta w Instytucie Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu w Jerozolimie. historia.org.pl, 2017-12-02. [dostęp 2019-02-22].
↑ Przemówienie Benedykta XVI w Instytucie Pamięci Jad Waszem w Jerozolimie 11 maja 2009 roku. ekai.pl. [dostęp 2014-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
↑ Yad Vashem. sprawiedliwi.org.pl. [dostęp 2014-03-05].
↑ Biblia Tysiąclecia - Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu - Iz 56. Wydawnictwo Pallottinum w Poznaniu. [dostęp 2014-03-05].
↑ Yad Vashem ma nowego szefa. Kim jest Dani Dajan? [online], wiadomosci.dziennik.pl, 22 sierpnia 2021 [dostęp 2021-11-25] (pol.).

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Yad Vashem - World Center for Holocaust Research, Education, Documentation and Commemoration. yadvashem.org. [dostęp 2014-03-05]. (ang. • niem. • hiszp. • ros. • hebr. • arab. • pers.)