Jan Kostka

Ten artykuł dotyczy podskarbiego ziem pruskich, wojewody sandomierskiego. Zobacz też: inne osoby o tym samym imieniu i nazwisku.

Jan Kostka
Dąbrowa
Rodzina	Kostkowie herbu Dąbrowa
Data i miejsce urodzenia	1529 Sztembark
Data i miejsce śmierci	31 maja 1581 Jarosław
Ojciec	Stanisław Kostka
Matka	Elżbieta z Eilemberku
Żona	1. Jadwiga Przerębska 2. Zofii Odrowąż
Dzieci	z Jadwigą Przerębską: Stanisław, Jan I, Elżbieta Kostka Żalińska, Zofia; z Zofią Odrowąż: Jan II, Anna Kostka Ostrogska, Katarzyna Sieniawska, Magdalena

Jan Kostka^[1] herbu Dąbrowa (ur. 1529 w Sztembarku, zm. 31 maja 1581 w Jarosławiu) – sekretarz królewski od 1554, podskarbi ziem pruskich i ekonom malborski (1554), kasztelan gdański (1556), wojewoda sandomierski (1574), starosta malborski, płocki, golubski i lipieński.

Był synem Stanisława Kostki^[2] i Elżbiety Eulenburg. Studiował w Niemczech, Flandrii i Hiszpanii.

W 1568 roku Zygmunt II August postawił Jana Kostkę na czele świeżo powołanej Komisji Morskiej^[3]. Uczestniczył w organizacji polskiej floty wojennej. Był zwolennikiem unii Prus Królewskich z Koroną. Był sygnatariuszem aktu unii lubelskiej 1569 roku^[4]. Podpisał konfederację warszawską 1573 roku^[5]. Dwukrotnie (1573, 1575) kandydat na króla Polski (za pierwszym razem ostatecznie poparł Henryka Walezego, którego elekcję potwierdził^[6], za drugim Annę Jagiellonkę). Na zjeździe w Jędrzejowie w 1576 roku potwierdził wybór Stefana Batorego na króla Polski^[7].

Pochowany w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego w Lisewie obok swego ojca, Stanisława, wojewody chełmińskiego. Lisewo znajdowało się w starostwie lipieńskim (wówczas znanym także jako lipnowskie), trzymanym przez Kostków od 1530. Stanisław i Jan Kostkowie, kolejni starostowie lipieńscy, odbudowali jako swoją rezydencję dawny krzyżacki zamek w Lipienku i byli fundatorami szesnastobocznej, gotycko-renesansowej wieży lisewskiego kościoła. W 1591 rodzina Kostków ufundowała tam także zachowane do dziś renesansowe epitafium dla Jana^[8]^[9].

Życie prywatne

Od 1555 był mężem Jadwigi Przerębskiej, z którą miał czworo dzieci:

Stanisław Kostka,
Jan I Kostka, starosta świecki i lipieński,
Elżbieta Kostka Żalińska,
Zofia Kostka.

Od 1575 był mężem Zofii Odrowąż, z którą miał czworo dzieci:

Jan II Kostka, starosta lipieński,
Anna Kostka Ostrogska,
Katarzyna Sieniawska,
Magdalena Kostka.

Przypisy

↑ Jerzy Antoni Kostka, Kostkowie herbu Dąbrowa, Koszalin 2010, s. 79, 89–97. ISBN 978-83-89976-40-6.
↑ Stanisław Bodniak, Stanisław Kostka wojewoda chełmiński (1478-1555). Rocznik Gdański XI 1937, s. 289
↑ LeszekL. Podhorodecki LeszekL., Rapier i koncerz, Warszawa: „Książka i Wiedza”, 1985, s. 19-20, ISBN 83-05-11452-X, OCLC 176976102 .
↑ Volumina Legum, t. II, Petersburg 1859, s. 88.
↑ Włodzimierz Budka, Kto podpisał konfederację warszawską 1573 R.?, w: Reformacja w Polsce. R.1 1921 nr 4, s. 318.
↑ Świętosława Orzelskiego bezkrólewia ksiąg ośmioro 1572-1576, Kraków 1917, s. 150.
↑ Constitvcie Statvta Y Przywileie, Na Walnych Seymiech Koronnych Od Roku Pańskiego 1550. aż do Roku 1625. vchwalone, Kraków 1625, s. 246.
↑ PawełP. Czaplewski PawełP., Senatorowie świeccy, podskarbiowie i starostowie Prus Królewskich : 1454-1772, Toruń: TNT, 1921, s. 123 .
↑ kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego w Lisewie [online], odznaka.kuj-pom.bydgoszcz.pttk.pl [dostęp 2021-05-27] .

Bibliografia

Adam Boniecki A: Kostkowie. [W:] Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. I. T. 11. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne Artystyczno-Wydawnicze, 1907, s. 353.