Janusz Zaorski

Janusz Zaorski

Janusz Zaorski (2007)
Data i miejsce urodzenia	19 września 1947 Warszawa
Zawód	reżyser filmowy, telewizyjny i radiowy, scenarzysta, producent filmowy
Współmałżonek	Anna Osmólska-Mętrak
Lata aktywności	od 1970
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Janusz Zaorski (ur. 19 września 1947 w Warszawie) – polski reżyser filmowy, telewizyjny i radiowy, scenarzysta i producent filmowy, jeden z przedstawicieli nurtu tzw. kina moralnego niepokoju^[1], w latach 1994–1995 przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.

Życiorys

Jest synem Tadeusza Zaorskiego oraz młodszym bratem aktora Andrzeja Zaorskiego.

Absolwent VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie (1965)^[2]. W 1969 ukończył studia na Wydziale Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi^[3]. W 1971 uzyskał tytuł zawodowy magistra sztuki filmowej^[4]. W czasie studiów był asystentem reżysera Janusza Morgensterna przy realizacji serialu telewizyjnego Kolumbowie (1970)^[5]. Jako reżyser zadebiutował samodzielnie w 1970, w 1971 nakręcił pierwszy film pełnometrażowy^[6]. Wielokrotnie nagradzany na festiwalach krajowych i zagranicznych^[6]. Okazjonalnie występował także jako aktor w produkcjach filmowych^[3].

W latach 1987–1990 pełnił funkcję przewodniczącego Polskiej Federacji Dyskusyjnych Klubów Filmowych, a od 1987 do 1991 był dyrektorem i kierownikiem artystycznym Zespołu Filmowego „Dom”^[4]. W latach 1987–1989 zasiadał w Komitecie Kinematografii, od 1991 do 1993 (z krótką przerwą w 1992) sprawował urząd prezesa Komitetu do Spraw Radia i Telewizji „Polskie Radio i Telewizja”. W latach 1994–1995 był członkiem i jednocześnie przewodniczącym Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji^[7].

Członek Europejskiej Akademii Filmowej^[3], Polskiej Akademii Filmowej^[8], Stowarzyszenia Filmowców Polskich^[9] i Stowarzyszenia Autorów ZAiKS^[4]. W 2005 został wykładowcą Wydziału Reżyserii Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie^[4][10]. W 2009 uzyskał na tej uczelni stopień doktora nauk o sztukach pięknych w zakresie reżyserii^[11][4].

W 2014 ukazała się książka Jaja, serce, łeb. Janusz Zaorski w rozmowie ze Stanisławem Zawiślińskim^[12].

Żonaty z Anną Osmólską-Mętrak, italianistką i tłumaczką literatury włoskiej^[13]. Wraz z żoną główny organizator, członek jury i fundator Grand Prix Konkursu o nagrodę im. Krzysztofa Mętraka^[14]. W latach 2015–2020 członek kapituły Nagrody Literackiej im. Leopolda Staffa^[15].

Twórczość

Reżyser, scenarzysta i producent filmowy

Aktor filmowy

Reżyser i scenarzysta teatralny

Odznaczenia i wyróżnienia

• 1975 – Druga Nagroda Główna za film Awans, II Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku^[18]
• 1978 – „Srebrny Lampart” i nagroda FIPRESCI za film Pokój z widokiem na morze, XXXI Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Locarno^[16]
• 1984 – nagroda za film Baryton, Festiwal Filmowy w Montrealu^[16]
• 1985 – „Srebrne Lwy Gdańskie” za film Baryton, X Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku^[19]
• 1986 – Grand Prix „Złoty Lampart” za film Jezioro Bodeńskie, XXXIX Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Locarno^[16]
• 1987 – „Złote Lwy Gdańskie” i Nagroda Dziennikarzy za film Matka Królów, XII Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni^[20]
• 1988 – „Srebrny Niedźwiedź” w kategorii wybitne osiągnięcie indywidualne i nagroda FIPRESCI za film Matka Królów, 38. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Berlinie^[21][16]
• 1988 – Złota Kaczka dla filmu Matka Królów w kategorii najlepszy film polski (za 1987)^[16][22]
• 1988 – nagroda przewodniczącego Komitetu Kinematografii za reżyserię filmu Piłkarski poker^[16]
• 1989 – „Złota Statua Wolności” za film Matka Królów, Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Splicie^[16]
• 2004 – Grand Prix dla filmu Cudownie ocalony z cyklu telewizyjnego Polskie miłości, XXIX Międzynarodowy Festiwal Filmów Telewizyjnych w Płowdiwie^[16]
• 2009 – nagroda honorowa „Miś Barejady”, 7. Festiwal Filmów Komediowych i Niezależnych Barejada w Jeleniej Górze^[3]
• 2009 – nagroda za reżyserię w kategorii Teatru Polskiego Radia za reżyserię słuchowiska Novecento, 9. Festiwal Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry”^[3]
• 2011 – Tele-Splendor (za dar mówienia o tym, czego nie widać, za umiejętność pokazywania tego, czego nie słychać, za najbardziej telewizyjne słuchowisko)^[23]
• 2011 – Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[24]
• 2012 – Nagroda Polskiego Kina Niezależnego im. Jana Machulskiego za całokształt działań na rzecz polskiego kina niezależnego, przyznana przez komitet organizacyjny nagród^[3][25]
• 2013 – nagroda specjalna przewodniczącego komitetu organizacyjnego 25. Festiwalu Filmu Polskiego w Chicago dla filmu Syberiada polska^[3][16]
• 2013 – pamiątkowa płyta z odciskiem dłoni na Promenadzie Gwiazd w Międzyzdrojach, 18. Festiwal Gwiazd w Międzyzdrojach^[26]
• 2018 – nagroda „Latarnik”, 7. Kołobrzeg Suspense Film Festival (dla reżysera, który wykorzystując reguły kina gatunkowego, tworzy ważne artystycznie, a jednocześnie lubiane przez publiczność filmy)^[3]
• 2019 – Grand Prix za reżyserię słuchowiska radiowego Wielka improwizacja, 19. Festiwal Teatru Telewizji i Teatru Polskiego Radia „Dwa Teatry”^[3]
• 2020 – Złoty Glan 2020, nagroda Stowarzyszenia Łódź Filmowa i Kino-Galerii Charlie^[27]

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Janusz Zaorski w bazie filmpolski.pl. [dostęp 2021-08-20].
• Janusz Zaorski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-08-18] .

Linki zewnętrzne

• Janusz Zaorski w bazie Filmweb. [dostęp 2021-08-18].
• Janusz Zaorski w bazie IMDb (ang.). [dostęp 2021-08-18].
• Janusz Zaorski. fdb.pl. [dostęp 2021-08-21].
• Janusz Zaorski. Rate Your Music. [dostęp 2021-08-21]. (ang.).
• Janusz Zaorski. Akademia Polskiego Filmu. [dostęp 2021-08-21].
• Janusz Zaorski na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”. [dostęp 2021-08-18].