John Tenniel

sir John Tenniel

Autoportret (1889)
Data i miejsce urodzenia	28 lutego 1820 Londyn
Data i miejsce śmierci	25 lutego 1914 Londyn
Zawód, zajęcie	rysownik
Narodowość	angielska
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Sir John Tenniel (ur. 28 lutego 1820 w Londynie, zm. 25 lutego 1914 tamże) – angielski malarz i ilustrator. Zilustrował książki Lewisa Carrolla Alicja w Krainie Czarów (1865), Po drugiej stronie lustra (1872). Od 1850 pracował w satyrycznym magazynie „Punch”. Przez ponad 50 lat był jednym z czołowych angielskich karykaturzystów.

Życiorys

John Tenniel urodził się w rodzinie Johna Baptista Tenniela, hugenockiego szermierza i tancerza^[1][2] oraz Elizy Marii Tenniel. John Tenniel miał dwóch braci i trzy siostry. W 1840 doznał poważnego urazu prawego oka w trakcie szermierki — zostało ono trafione klingą ojca, na której brakowało wtedy punty^[3]. Stan oka pogarszał się przez lata, ostatecznie doprowadzając do utraty wzroku w nim^[3].

Tenniel został przyjęty na okres próbny studiów w Royal Academy of Arts w 1842. Był jednak sfrustrowany tamtejszymi metodami nauczania i postanowił kształcić się w malarstwie i rysunku samodzielnie^[4]. W tym samym roku zadebiutował jako ilustrator książkowy, pracując nad The Book of British Ballads Samuela Cartera Halla^[4].

W 1850 został zaproszony do współtworzenia z Johnem Leechem politycznych karykatur w magazynie „Punch”. Jego zadaniem było podążanie za linią ideową czasopisma, liberalnego magazynu opisującego napięcia w parlamencie, radykalizujący się ruch robotniczy, wojny, gospodarkę i zmieniające się wiktoriańskie społeczeństwo. Jego pierwsza karykatura, Lord Jack the Giant Killer przedstawiała Lorda Johna Russella napadającego na kardynała Wisemana^[5]. Stopniowo zaczął ilustrować coraz ważniejsze tematy, ostatecznie całkowicie przejmując posadę karykaturzysty politycznego po śmierci Leecha w 1864^[5]. Jego prace z lat 60. XIX w. spopularyzowały stereotypowy wizerunek Irlandczyka jako stworzenia niższego niż człowiek, ulegającego żądzom i przypominającego orangutana^[6]. Karykatury Tenniela powstawały w opozycji do irlandzkiego nacjonalizmu, często przedstawiały Hibernię, personifikację Irlandii, jako piękną kobietę atakowaną przez „potwornych Irlandczyków” i szukającą oparcia w uzbrojonej starszej siostrze, Britannii. Jego najsłynniejszą karykaturą była ilustracja Dropping the Pilot dotycząca rezygnacji kanclerza Rzeszy Ottona von Bismarcka (1815–1898) ze stanowiska w 1890 roku^[7].

Tenniel stworzył tysiące karykatur i setki ilustracji, ale jest najbardziej znany jako twórca ilustracji do Alicji w krainie czarów (Londyn, Macmillan, 1865) oraz Po drugiej stronie lustra (Londyn, Macmillan, 1871). Carroll był regularnym czytelnikiem „Puncha”, dlatego szukając ilustratora, zgłosił się właśnie do Tenniela. Drugie wydanie Alicji z 1865 roku (pierwsze było wydane w dwóch tysiącach egzemplarzy na słabej jakości papierze) stało się bestsellerem, cementując sławę Tenniela jako ilustratora^[8].

W 1893 otrzymał tytuł rycerski od królowej Wiktorii (po rekomendacji Gladstone’a) za zasługi w sferze publicznej i pracę artystyczną^[5]. Był pierwszym rysownikiem Wielkiej Brytanii, który otrzymał takie wyróżnienie.

Tenniel zmarł 25 lutego 1914 w Londynie^[7]. Został pochowany na cmentarzu Kensal Green w Londynie^[9].

Przypisy