Jorge Sampaio

Pełne imię i nazwisko

Jorge Fernando Branco de Sampaio

Data i miejsce urodzenia

18 września 1939
Lizbona

Data i miejsce śmierci

10 września 2021
Carnaxide e Queijas

Prezydent Portugalii

Okres

od 9 marca 1996
do 9 marca 2006

Przynależność polityczna

Partia Socjalistyczna

Poprzednik

Mário Soares

Następca

Aníbal Cavaco Silva

Multimedia w Wikimedia Commons

Jorge Fernando Branco de Sampaio (ur. 18 września 1939 w Lizbonie^[1], zm. 10 września 2021 w Carnaxide e Queijas^[2]) – portugalski polityk, prawnik i samorządowiec, w latach 1989–1992 sekretarz generalny Partii Socjalistycznej, od 1989 do 1995 burmistrz Lizbony, w latach 1996–2006 prezydent Portugalii.

Życiorys

Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Lizbońskim. Uzyskał uprawnienia adwokata, po czym podjął praktykę w zawodzie. W okresie Nowego Państwa zajmował się obroną w procesach politycznych. Działał w środowiskach opozycyjnych. Po rewolucji goździków w 1974 był wśród założycieli Ruchu Socjalistycznej Lewicy, w 1978 przeszedł do Partii Socjalistycznej. W 1975 objął stanowisko sekretarza stanu ds. współpracy międzynarodowej^[1].

W 1979 po raz pierwszy wybrany na posła do Zgromadzenia Republiki. Ponownie uzyskiwał mandat deputowanego w wyborach w 1980, 1985, 1987 i 1991^[1]^[3]. Od 1979 do 1984 wchodził w skład Europejskiej Komisji Praw Człowieka. W 1989 wybrany na sekretarza generalnego Partii Socjalistycznej^[1], zastąpił na tej funkcji Vítora Constâncio. Swoim ugrupowaniem zarządzał przez trzy lata, w 1992 funkcję tę objął António Guterres^[4]. Od 1989 do 1995 sprawował urząd burmistrza Lizbony (presidente da Câmara Municipal de Lisboa)^[1].

W 1996 wystartował w wyborach prezydenckich, otrzymał w pierwszej turze 53,9% głosów, pokonując Aníbala Cavaco Silvę, który był jedynym kontrkandydatem^[5]. Urząd prezydenta Portugalii objął 9 marca 1996^[4]. W kolejnych wyborach w 2001 z powodzeniem ubiegał się o reelekcję, zapewniając ją sobie w pierwszej turze (z wynikiem 55,6% głosów)^[5]. Drugą kadencję prezydencką zakończył 9 marca 2006^[4]. Po odejściu z urzędu pełnił funkcję specjalnego wysłannika i wysokiego przedstawiciela sekretarza generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych^[1].

Odznaczony kilkudziesięcioma portugalskimi i zagranicznymi orderami i odznaczeniami najwyższych klas^[6]^[7], w tym Orderem Orła Białego (1997)^[8].

Zmarł 10 września 2021 w szpitalu w Carnaxide e Queijas z powodu niewydolności oddechowej^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Jorge Fernando Branco de Sampaio. clubmadrid.org. [dostęp 2016-10-04]. (ang.).
↑ ^a ^b Morreu Jorge Sampaio. rtp.pt, 10 września 2021. [dostęp 2021-09-10]. (port.).
↑ Profil na stronie Zgromadzenia Republiki. [dostęp 2016-10-04]. (port.).
↑ ^a ^b ^c Leaders of Portugal. zarate.eu. [dostęp 2016-10-04]. (ang.).
↑ ^a ^b Resultados Eleitorais. eleicoes.cne.pt. [dostęp 2016-10-04]. (port.).
↑ Cidadãos Nacionais Agraciados com Ordens Portuguesas. presidencia.pt. [dostęp 2016-10-04]. (port.).
↑ Cidadãos Nacionais Agraciados com Ordens Estrangeiras. presidencia.pt. [dostęp 2016-10-04]. (port.).
↑ M.P. z 1997 r. nr 83, poz. 813

Prezydenci Portugalii

I Republika (1911–1926)	Manuel José de Arriaga Brum da Silveira e Peyrelongue Joaquim Teófilo Fernandes Braga Bernardino Luís Machado Guimarães Sidónio Bernardino Cardoso da Silva Pais João do Canto e Castro da Silva Antunes António José de Almeida Manuel Teixeira Gomes Bernardino Luís Machado Guimarães
II Republika Nowe Państwo (1926–1974)	José Mendes Cabeçadas Manuel de Oliveira Gomes da Costa António Óscar Fragoso Carmona António de Oliveira Salazar Francisco Craveiro Lopes Américo Tomás
III Republika (od 1974)	António de Spínola Francisco da Costa Gomes António Ramalho Eanes Mário Soares Jorge Sampaio Aníbal Cavaco Silva Marcelo Rebelo de Sousa