Jugurta

Jugurta
Iugurtha
Ilustracja
Jugurta w łańcuchach przed Sullą
Król Numidii
Okres

od 118 p.n.e.
do 104 p.n.e.

Poprzednik

Micypsa

Następca

Gauda

Dane biograficzne
Data i miejsce urodzenia

około 160 p.n.e.
Numidia

Data i miejsce śmierci

104 p.n.e.
Więzienie Mamertyńskie w Rzymie

Ojciec

Mastanabal

Multimedia w Wikimedia Commons
Augusto Müller, Jugurtha

Jugurta (ur. około 160 p.n.e., zm. 104 p.n.e.) – król Numidii w latach 118–104 p.n.e.

Życiorys

Jugurta był wnukiem Masynissy, synem Mastanabala. Za rządów jego stryja, króla Numidii Micypsy, został wysłany do Hiszpanii na czele wojsk mających wesprzeć Rzymian w wojnie numantyjskiej. Zdolności Jugurty przykuły uwagę Scypiona Afrykańskiego Młodszego, który zasugerował królowi adopcję bratanka[1]. Micypsa przed swoją śmiercią podzielił państwo na trzy części, którymi mieli władać: adoptowany Jugurta, Hiempsal i Adherbal (dwaj naturalni synowie Micypsy). Jugurta szybko pozbył się dwóch rywali – Hiempsala zamordował, a Adherbala zmusił do ucieczki. Rzymska interwencja doprowadziła do podziału Numidii. Jugurta otrzymał część zachodnią, Adherbal wschodnią wraz ze stołeczną Cyrtą[2].

Dążąc do zjednoczenia państwa w 112 p.n.e. zdobył Cyrtę i nakazał zabić Adherbala wraz z przebywającymi tam kupcami pochodzącymi z Italii, przez co popadł w zatarg z Rzymem (tak zwana wojna jugurtyńska, która toczyła się w latach 111–105 p.n.e.). Dość długo wojna przebiegała niepomyślnie dla Rzymu (przekupstwa Jugurty wśród polityków i wodzów rzymskich). W jej trakcie Jugurta pojawił się w Rzymie i bronił swych racji przed Senatem, jednak po zabójstwie przebywającego tam pretendenta do tronu Numidii Massywy nakazano mu opuścić Italię[3]. Dopiero szereg zwycięstw nad wojskami Numidii odniósł Kwintus Cecyliusz Metellus Numidyjski, a Gajusz Mariusz pokonał Jugurtę ostatecznie w bitwie pod Cyrtą.

Gdy prowadzono go w pochodzie tryumfalnym, oszalał. W więzieniu zdarto mu z ciała tunikę, a szamotanina o jego złote kolczyki odznaczała się taką chciwością, że oderwano mu płatek ucha. Następnie wepchnięto go, nagiego, do jamy w ziemi. Rozglądał się wkoło całkiem zdezorientowany, wreszcie rzekł, szeroko się uśmiechając: „Na Herkulesa, ta rzymska łaźnia jest zimna!”

Plutarch z Cheronei „Żywot Mariusza” 12 [w:] „Żywoty sławnych mężów”

Jugurta został stracony w Rzymie, w Więzieniu Mamertyńskim.

Zobacz też

  • (1248) Jugurtha

Przypisy

  1. Salustiusz, Wojna z Jugurtą, 6 .
  2. Salustiusz, Wojna z Jugurtą, 16 .
  3. Salustiusz, Wojna z Jugurtą, 35 .

Bibliografia

  • Maciej Maciejowski: Wojna jugurtyńska 111-105 p.n.e., seria: Bitwy/Taktyka #18, Wydawnictwo Inforteditions, Zabrze 2008.
  • Philip Matyszak: Wrogowie Rzymu: od Hannibala do Attyli, króla Hunów. Urszula Ruzik−Kulińska (tłum.). Warszawa: Bellona, 2007, s. 60−68. ISBN 978-83-11-10678-9. OCLC 169812829. (pol.).
  • John D. Fage, Roland Olivier: The Cambridge History of Africa. Tom 2. Cambridge University Press, 1979, s. 185-186.
Kontrola autorytatywna (osoba):
  • ISNI: 0000000100606422, 0000000445164631
  • VIAF: 8185245, 309564360, 190599280, 235159474179427661378, 21151776777918011445, 87714394, 8995161211426240070008, 7166411042102480710, 267470529, 8496160668433003560008, 84034607
  • ULAN: 500355375
  • LCCN: nr91030863
  • GND: 118864297
  • BnF: 135116058
  • SUDOC: 073366862
  • NKC: jn20000700837
  • BNE: XX865716
  • NTA: 18348679X
  • BIBSYS: 1656998781502
  • PLWABN: 9810688431405606
  • J9U: 987007295972505171
  • WorldCat: viaf-8185245, viaf-309564360
Encyklopedia internetowa:
  • PWN: 3918494
  • Britannica: biography/Jugurtha
  • Universalis: jugurtha
  • БРЭ: 4918646
  • NE.se: jugurtha
  • SNL: Jugurtha
  • VLE: jugurta
  • Catalana: 0035020
  • DSDE: Jugurtha
  • identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 29467