Kałamarnice

Kałamarnice
Teuthida[1]
Naef, 1916
Ilustracja
Kalmar pospolity (Loligo vulgaris)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

mięczaki

Gromada

głowonogi

Podgromada

płaszczoobrosłe

Nadrząd

dziesięciornice

Rząd

kałamarnice

Synonimy
  • Teuthoidea
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Kałamarnice[2][3], kalmary[3][4], kalmarokształtne[5] (Teuthida) – grupa około 300 gatunków głowonogów zaliczanych do dziesięciornic, tradycyjnie klasyfikowana w randze rzędu[1][4][2] lub podrzędu[3], znacznie zróżnicowana morfologicznie i ekologicznie. Są zaliczane do owoców morza (frutti di mare). Część taksonomów nie uznaje tej grupy za klad, a nazwę Teuthida traktuje jako nomen dubium[6] i proponuje w jej miejsce wprowadzenie rzędów Myopsida i Oegopsida[7].

Występowanie

Zwierzęta z tej grupy zamieszkują pelagial oceanów. Część żyje na szelfie, a część w głębinach.

Budowa

Charakteryzują się następującymi cechami[2]:

  • obłe, torpedowate ciało,
  • dziesięć ramion, z których dwa są wyraźnie dłuższe, kurczliwe, z przyssawkami otoczonymi chitynowym wałem lub uzbrojonymi w chitynowe haczyki,
  • samce mają jedno lub dwa ramiona przekształcone w hektokotylusy,
  • płaszcz wytwarza boczne płetwy łączące się z reguły z tyłu ciała,
  • muszla z chityny, cienka i elastyczna, zredukowana do płytki obrośniętej płaszczem.

Klasyfikacja

Tradycyjnie kalmary grupowane są w podrzędach[1][4]:

  • Myopsina
  • Oegopsina

Proponowane jest podniesienie obydwu do rangi rzędu, odpowiednio: Myopsida i Oegopsida[7][6].

Kałamarnica o długości ponad 4 metrów wyłowiona z zimnych wód arktycznych

Wybrane gatunki

Przykładowymi przedstawicielami tej grupy zwierząt są:

  • kalmar patagoński (Loligo gahi)
  • kalmar pospolity[2][8], kałamarnica zwyczajna[8] (Loligo vulgaris)
  • kalmar szelfowy[4] (Loligo reynaudii)
  • kalmar europejski (Todarodes sagittatus)
  • kalmar argentyński (Illex argentinus)
  • kalmarowiec głębinowy[8] (Lycoteuthis lorigera)
  • kałamarnica długopłetwa[9] (Doryteuthis pealeii)
  • kałamarnica Humboldta (Dosidicus gigas)
  • kałamarnica kalifornijska[10] (Doryteuthis opalescens)
  • kałamarnica kolosalna (Mesonychoteuthis hamiltoni)
  • kałamarnica krótkopłetwa[9] (Illex illecebrosus)
  • kałamarnica olbrzymia[8], kalmarzec (Architeuthis dux) – obydwie te nazwy zwyczajowe, a także „kalmar olbrzymi”[4] są używane dla określenia wszystkich gatunków z rodzaju Architeuthis
  • kalmarownik długoramienny[8] (Chiroteuthis veranii)

Przypisy

  1. ↑ a b c Teuthida, [w:] Integrated Taxonomic Information System  (ang.).
  2. ↑ a b c d Czesław Jura: Bezkręgowce : podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. ISBN 978-83-01-14595-8.
  3. ↑ a b c Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0. pwn.pl Sp. z o.o., 2008. ISBN 978-83-61492-24-5.
  4. ↑ a b c d e Marek R. Lipiński: Gromada: głowonogi – Cephalopoda. W: Zoologia : bezkręgowce. T. 1. Red. nauk. Czesław Błaszak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 592–594. ISBN 978-83-01-16108-8.
  5. ↑ Ludwik Żmudziński: Żywe skarby mórz. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1980. ISBN 83-02-01238-6.
  6. ↑ a b S. Gofas: Teuthida. World Register of Marine Species, 2011. [dostęp 2011-11-25]. (ang.).
  7. ↑ a b Young, Richard E., Michael Vecchione & Katharina M. Mangold (1922-2003): Decapodiformes Leach, 1817. Squids, cuttlefishes and their relatives. Tree of Life Web Project, 2008. [dostęp 2011-11-25]. (ang.).
  8. ↑ a b c d e Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-14344-4.
  9. ↑ a b Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 217/2009 z dnia 11 marca 2009 r. w sprawie przekazywania danych statystycznych dotyczących połowów i działalności rybackiej przez państwa członkowskie dokonujące połowów na północno-zachodnim Atlantyku
  10. ↑ Bezkręgowce. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1984, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0428-6.
  • p
  • d
  • e
Systematyka głowonogów (Cephalopoda)
† Ammonoidea – amonity
Nautiloidea – łodzikowce
  • †Actinocerida
  • †Ascocerida
  • †Bactritida – baktryty
  • †Discosorida
  • †Endocerida
  • †Ellesmerocerida
  • †Lituitida
  • Nautilida – łodziki
  • †Oncocerida
  • †Orthocerida
  • †Plectronocerida
  • †Pseudorthocerida
  • †Tarphycerida
Coleoidea – płaszczoobrosłe
† Belemnoidea
– belemnity
  • †Aulacocerida
  • †Belemnitida
  • †Hematitida
  • †Phragmoteuthida
Neocoleoidea
Decapodiformes
– dziesięciornice
Octopodiformes
Kontrola autorytatywna (takson):
  • LCCN: sh85127108
  • GND: 4163119-5
  • NDL: 00564009
  • BnF: 122889167
  • BNCF: 12044
  • J9U: 987007529417905171
  • LNB: 000306151
Encyklopedia internetowa:
  • БРЭ: 2037356
  • Catalana: 0087110
Identyfikatory zewnętrzne:
  • identyfikator iNaturalist: 47881
  • ITIS: 82367
  • NCBI: 551290
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 15940