Kalatos
Kalatos (gr. κάλαθος) – w starożytnej Grecji przedmiot użytkowy pełniący rolę pojemnika i mający kilka pokrewnych znaczeń.
Określano tak przede wszystkim pleciony z wikliny koszyk, zwężony u dołu i rozszerzający się ku górze, będący atrybutem bogini Demeter. Duży, wypełniony owocami kalatos niesiono w uroczystej procesji na cześć bogini z Aten do Eleusis[1]. W gospodarstwie domowym pleciony kosz służył również prządkom jako pojemnik na wełnę[2], i dlatego w sztuce starogreckiej występował jako atrybut także bogini Ateny Ergane, opiekunki prac domowych[1] oraz bogini przędzenia i tkactwa[2]. Przypisywano mu również rolę w kulcie Gai i Tyche[3].
Nazwą tą określano też pochodne od kosza naczynia ceramiczne o zbliżonym kształcie. Jedno z nich, zdobione scenami figuralnymi, miało formę wysokiego cylindra (niekiedy o podwójnych ściankach) osadzonego na szerokiej, niskiej stopce, z dwoma uchwytami tuż pod grubym, rozchylonym wylewem. Nazywano tak również nieduży, lecz wysoki, cienkościenny kubek o prostej formie i kielichowato rozchylonym wylewie, służący najczęściej do przelewania wina[4] (współcześnie tę samą rolę w greckiej gastronomii pełni metalowe naczynie o tym samym kształcie).
Ponadto określenie to odnoszono do głowicy kolumn w porządku korynckim, zwłaszcza do głowic spoczywających na głowach kanefor[1].
Przypisy
- ↑ a b c Mała encyklopedia kultury antycznej A–Z (red. Zdzisław Piszczek). Warszawa: PWN, 1988, ISBN 83-01-03529-3.
- ↑ a b Władysław Kopaliński: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1989.
- ↑ Guy Rachet: Słownik cywilizacji greckiej. Katowice: Książnica, 2006, s. 183.
- ↑ Maria Ludwika Bernhard: Greckie malarstwo wazowe. Wrocław: Ossolineum, 1966, s. 19.
- p
- d
- e
Ceramika starożytnej Grecji
| Naczynia na wino | |
|---|---|
| Naczynia na wodę | |
| Naczynia do mieszania |
|
| Do gotowania |
|
| Zastawa stołowa | |
| Na wonności, substancje oleiste; weselne |
|
| Ceramika rytualna | |
| Przechowywanie i inne | |
| Inne | |
| Techniki |
|
| Malarstwo wazowe |
|
