Kalif

Ten artykuł dotyczy Kalifów. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Kalif (arab. ħalifa, „następca”) – w islamie sunnickim tytuł następców Mahometa, czyli przywódców muzułmańskich społeczności państwowo-religijnych zwanych kalifatami.

Według sunnitów pierwszym kalifem po śmierci Mahometa w 632 roku został Abu Bakr, po którego wyborze doszło do sporu o sukcesję, a następnie do rozłamu wewnątrz wyznawców islamu na szyitów i sunnitów. Kalifowie szybko zaczęli tracić władzę polityczną nad rozrastającym się imperium muzułmańskim. W 909 powstał szyicki kalifat w Kairze, zniszczony przez Saladyna w 1171. W 929 roku emir Kordoby, Abd ar-Rahman III, ogłosił się kalifem, jednak jego kalifat rozpadł się już w 1031.

W 1258 po zdobyciu Bagdadu przez Mongołów zginął kalif Al-Mustasim. Instytucję kalifatu przywrócono dopiero trzy lata później w Kairze, jednak odtąd kalif nie sprawował już żadnej władzy politycznej. Instytucję kalifatu próbował przywrócić sułtan osmański Abd-ul-Hamid II. Tytułu tego używali również jego następcy. Ostatni osmański kalif, Abdülmecid II, został obalony przez republikański rząd Turcji w 1924. Próba wskrzeszenia kalifatu w Mekce nie powiodła się z powodu zdobycia Hidżazu przez Saudyjczyków w 1925.