Kanguroszczur szerokolicy
| Potorous platyops | |||
| (Gould, 1844)[1] | |||
 Dwa osobniki na rysunku autorstwa Johna Goulda | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ssaki | ||
| Podgromada | żyworodne | ||
| Infragromada | |||
| Nadrząd | torbacze | ||
| Rząd | dwuprzodozębowce | ||
| Rodzina | kanguroszczurowate | ||
| Plemię | Potoroini | ||
| Rodzaj | kanguroszczur | ||
| Gatunek | kanguroszczur szerokolicy | ||
| Synonimy | |||
| | |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| |||
| |||
Kanguroszczur szerokolicy[4] (Potorous platyops) – gatunek ssaka z rodziny kanguroszczurowatych (Potoroidae), który zamieszkiwał Australię.
Taksonomia
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w angielski przyrodnik John Gould nadając mu nazwę Hypsiprymnus platyops[1]. Miejsce typowe to Walyema Swamps (tj. jezioro Walyormouring), Australia Zachodnia, w Australia[1][5][6][7]. Holotyp to częściowa czaszka (BMNH 46.4.25.11) i skóra (BMNH 44.9.30.4) dorosłej samicy z kolekcji Muzeum Historii Naturalnej w Londynie[8].
Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[6].
Etymologia
- Potorous: rodzima nazwa Potoroo oznaczająca w Nowej Południowej Walii kanguroszczura[9].
- platyops: gr. πλατυς platus ‘szeroki’[10]; ωψ ōps, ωπος ōpos ‘oblicze’[11].
Zasięg występowania
Pierwsze okazy tego gatunku zostały złapane w 1839 roku przez brytyjskiego zoologa Johna Goulda, zaś opisane przez niego w 1844 roku, ale nawet wówczas kanguroszczur szerokolicy był rzadki. Współczesne okazy znane są z południowo-zachodniej Australii, ale skamieniałe szczątki znaleziono również w przybrzeżnej Australii Zachodniej od okolic Albany na północ przez Wheatbelt przynajmniej do okolic Geraldton i od Półwyspu Eyrego oraz na Wyspie Kangura w Australii Południowej[6]. Ostatnie żywe okazy odłowiono w 1875 roku i przypuszcza się, że wyginięcie nastąpiło przed 1900 rokiem, prawdopodobnie z powodu wprowadzonych drapieżników i zmian w reżimie pożarów buszu[6][12].
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) 24,3–34 cm, długość ogona 18,3–19 cm; brak danych dotyczących masy ciała[13]. Sierść na grzbiecie miał koloru popielatego, a białą na podbrzuszu. Torbacz ten był podobny z kształtu do dużego szczura. Uszy miał małe i zaokrąglone, a pysk dość krótki, natomiast policzki wyraźnie spuchnięte.
Ekologia
Zwyczaje kanguroszczura szerokolicego są niemal całkowicie nieznane. Wiadomo jednak, że wyraźnie unikał żyznych, zalesionych obszarów, które zamieszkują spokrewnione z nim gatunki; kanguroszczur długonogi (P. longipes) i kanguroszczur myszaty (P. tridactylus).
Status zagrożenia
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii EX (ang. extinct ‘wymarły’)[3].
Przypisy
- ↑ a b c d J. Gould. Exhibition and character of a number of Animals, &c. transmitted from Australia by Mr. Gilbert. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 12, s. 103, 1844. (ang.).
- ↑ H.H. Finlayson. On a new species of Potorous (Marsupialia) from a cave deposit on Kan Island, South Australia. „Transactions of the Royal Society of South Australia, Incorporated”. 62 (1), s. 139, 1938. (ang.).
- ↑ a b A.A.A.A. Burbidge A.A.A.A., J.J. Woinarski J.J., Potorous platyops, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-06-12] (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 15. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Species Potorous platyops. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-06-12].
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 92. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Potorous platyops (Gould, 1844). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-08]. (ang.).
- ↑ Species Potorous platyops (Gould, 1844) (extinct). [w:] Australian Faunal Directory [on-line]. Australian Biological Resources Study. [dostęp 2023-08-08]. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 560, 1904. (ang.).
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 178.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 155.
- ↑ Appendix 1: Extinct species. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 699. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ K.M. Helgen & E.G. Veatch: Recently Extinct Australian Marsupials and Monotremes. W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 27. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
Bibliografia
- Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).
- Groves, C.P. (2005). Wilson, D.E.; Reeder, D.M., eds. Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (3rd ed.). Baltimore: Johns Hopkins University Press, s. 58, OCLC 62265494. ISBN 0-801-88221-4.
