Kazimierz Kuzian

Kazimierz Kuzian
Ilustracja
pułkownik pilot pułkownik pilot
Data i miejsce urodzenia

27 lipca 1899
Stanisławowie

Data i miejsce śmierci

11 lipca 1988
Dorthford

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Lotnictwo Wojska Polskiego
RAF

Jednostki

11 pułk ułanów
5 pułk artylerii ciężkiej
7 pułk artylerii ciężkiej
2 pułk artylerii górskiej
2 pułk lotniczy
11 pułk myśliwski
5 pułk lotniczy
112 eskadra myśliwska
III Klucz Kominowy
dywizjon 300

Stanowiska

dowódca eskadry,
dowódca dywizjonu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa

Odznaczenia
Polowa Odznaka Pilota
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Medal Niepodległości Krzyż Walecznych (od 1941, dwukrotnie) Medal Lotniczy (czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Krzyż Wybitnej Służby Lotniczej (Wielka Brytania)
Krzyż Obrony Lwowa Odznaka pamiątkowa „Orlęta”
Multimedia w Wikimedia Commons

Kazimierz Kuzian (ur. 27 lipca 1899 r. w Stanisławowie, zm. 11 lipca 1988 r. w Dorthford) – pułkownik pilot Wojska Polskiego, oficer Polskich Sił Powietrznych, dowódca 113. i 112. eskadry myśliwskiej, dywizjonu 300, kawaler Virtuti Militari.

Życiorys

Syn Bolesława i Adeli Zubrzyckej. Po zdaniu matury w 1917 r. został powołany do odbycia służby w armii cesarskiej. Odbył szkolenie w szkole oficerskiej, po którym został przydzielony do 11. pułku ułanów, następnie został skierowany do Szkoły Oficerów Rezerwy Artylerii w Ołomuńcu, którą ukończył rok później. Zgłosił się do odrodzonego Wojska Polskiego, wziął udział w obronie Lwowa. Podczas walk dostał się do niewoli ukraińskiej, został zwolniony w czerwcu 1919 r.[1]

W czasie wojny polsko-bolszewickiej służył w 5. pułku artylerii ciężkiej. Po zakończeniu działań wojennych pozostał w służbie wojskowej, służył w 7. pułku artylerii ciężkiej i 2. pułku artylerii górskiej. W ramach podnoszenia kwalifikacji w kwietniu 1922 r. w Szkole Obserwatorów Balonowych ukończył kurs obserwatora, od marca do lipca 1923 r. odbył kurs pilotażu w Szkole Pilotów w Bydgoszczy, po którym został przeniesiony do 2. pułku lotniczego. Rok później odbył kurs wyższego pilotażu, a w 1926 r. został przeniesiony do 11. pułku myśliwskiego. W maju 1926 r. był instruktorem pilotażu na kursie aplikacyjnym dla oficerów z innych broni[2]. 12 sierpnia 1926 r., po śmierci kpt. pil. Ignacego Prawdzic-Sękowskiego, przejął obowiązki dowódcy 113. eskadry myśliwskiej w 11. pułku. Zaprojektował również godło jednostki – uskrzydlony grot[3].

Po przeformowaniu 11. pułku myśliwskiego w 5 pułk lotniczy pozostał w jego składzie, w 1929 r. objął w nim dowództwo nad eskadrą treningową. W 1930 r. został przeniesiony do 1. pułku lotniczego, gdzie od 1 lutego zastępował dowódcę 112. eskadry myśliwskiej. 17 kwietnia 1931 r. objął nad nią dowództwo[4]. W kwietniu 1932 r. pełnił funkcję instruktora pilotażu na kursie wyższego pilotażu przy Szkole Strzelania Lotniczego i Bombardowania w Grudziądzu[5]. W 1933 r., jako członek zespołu III/1. Dyonu Myśliwskiego, wziął udział w międzynarodowych Zawodach Lotnictwa Myśliwskiego w Bukareszcie, podczas których polski zespół zajął I miejsce. W lipcu został skierowany na kurs doskonalący w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie[6]. 2 czerwca 1934 r. został oficerem taktycznym III/1 dywizjonu[7].

1 lipca 1935 r., zgodnie z własnym życzeniem, zakończył służbę wojskową. Do służby czynnej powrócił w ramach sierpniowej mobilizacji w 1939 r.[8] 28 sierpnia 1939 r. objął stanowisko dowódcy eskadry zapasowej w 5 pl. Po agresji ZSRR na Polskę ewakuował się do Rumunii a następnie do Francji, gdzie trafił do polskiego ośrodka zbornego Lyon-Bron. Został dowódcą klucza mającego bronić Nantes przed atakami Luftwaffe[9]. Z powodu braku francuskiego dowództwa bazy Polacy trafili pod dowództwo angielskie, był to pierwszy kontakt Kuziana z armią brytyjską[10].

Po klęsce Francji został ewakuowany do Wielkiej Brytanii, gdzie zgłosił się do służby w Polskich Siłach Powietrznych. Otrzymał numer służbowy RAF P-0794. Przeszedł przeszkolenie na sprzęcie brytyjskim w 25 Elementary Flying Training School, po jego ukończeniu pozostał w niej jako instruktor pilotażu. W marcu 1942 r. został przeniesiony do 16 Secondary Flying School w Newton na stanowisko instruktora pilotażu[11]. 12 października 1942 r. służył jako instruktor w 18 Operational Training Unit w Bramcote, od 11 kwietnia 1943 służył w 25. OTU w Finningley[8].

15 kwietnia 1943 r. został przydzielony do dywizjonu 300, gdzie objął stanowisko dowódcy eskadry. 18 listopada objął stanowisko dowódcy dywizjonu[12] i sprawował je do 18 stycznia 1944 r.[13][14] Następnie był szefem wyszkolenia w 16 SFTS[15]. 7 listopada 1944 r. został odznaczony Distinguished Flying Cross[16]. 1 kwietnia 1945 r. został mianowany dowódcą 25 EFTS[17]. Po zakończeniu działań wojennych nie zdecydował się na powrót do Polski. Został zdemobilizowany w stopniu podpułkownika, w 1964 r. otrzymał awans na pułkownika. Zmarł 11 lipca 1988 r. w Dorthford, został pochowany na cmentarzu Gunnersbury w Londynie[18].

Ordery i odznaczenia

Za swą służbę otrzymał odznaczenia[19][17][18]:

Przypisy

  1. ↑ Zieliński, Krzystek 2002 ↓, s. 127-128.
  2. ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 374.
  3. ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 376.
  4. ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 75.
  5. ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 76.
  6. ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 50, 76.
  7. ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 77.
  8. ↑ a b Zieliński, Krzystek 2002 ↓, s. 128.
  9. ↑ Śliżewski 2010 ↓, s. 157.
  10. ↑ Śliżewski 2010 ↓, s. 221.
  11. ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 331.
  12. ↑ Jaśkiewicz 2018 ↓, s. 159.
  13. ↑ Jaśkiewicz 2018 ↓, s. 256.
  14. ↑ Król 1990 ↓, s. 84.
  15. ↑ Jaśkiewicz 2018 ↓, s. 172.
  16. ↑ Jaśkiewicz 2018 ↓, s. 206.
  17. ↑ a b Zieliński, Krzystek 2002 ↓, s. 129.
  18. ↑ a b Kazimierz Kuzian. Niebieska eskadra - groby, cmentarze, pomniki, miejsca pamięci polskich lotników. [dostęp 2023-12-13]. (pol.).
  19. ↑ Kuzian Kazimierz. Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940-1947. [dostęp 2023-12-15]. (pol.).

Bibliografia

  • Łukasz Jaśkiewicz: 300 Dywizjon Bombowy „Ziemi Mazowieckiej”. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2018. ISBN 978-83-7889-828-3. OCLC 1096345355.
  • Wacław Król: Polskie dywizjony lotnicze w Wielkiej Brytanii 1940-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1990. ISBN 83-11-07695-2. OCLC 834110269.
  • Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
  • Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4. OCLC 69601095.
  • Grzegorz Śliżewski: Gorzka słodycz Francji : polscy piloci myśliwscy wiosny 1940. Warszawa ; Piekary Śląskie: ZP Wydawnictwo - ZP Grupa, 2010. ISBN 978-83-61529-42-2. OCLC 750525221.
  • Józef Zieliński, Tadeusz Krzystek: Dowódcy dywizjonów Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie = Commanders of the Polish Air Force squadrons in the West. Poznań: Bellona, 2002. ISBN 83-11-09553-1. OCLC 52033660.