Kitajbela
 Kitajbela winoroślowata | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | |||
| Rząd | ślazowce | ||
| Rodzina | ślazowate | ||
| Rodzaj | kitajbela | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Kitaibela Willdenow Naturf. Freurde Berlin Neue Schriften 2: 107. 1799[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| K. vitifolia Willdenow[3] | |||
| |||
Kitajbela (Kitaibela) – rodzaj roślin z rodziny ślazowatych. Obejmuje dwa gatunki. Kitajbela winoroślowata Kitaibela vitifolia występuje w stanie dzikim w krajach byłej Jugosławii – od południowo-wschodniej Chorwacji po Kosowo i Macedonię, a K. balansae w zachodniej Turcji[4][5]. Rośliny rosną w miejscach słonecznych, na glebach żyznych, przepuszczalnych i lekko wilgotnych. Uprawiane są jako rośliny ozdobne[5].
Morfologia
- Pokrój
- Byliny o grubych, owłosionych łodygach, osiągające do 3 m wysokości[4][5].
- Liście
- Skrętoległe. Blaszka liściowa w zaokrąglona do trójkątnej, klapowana (do 5-7 klap) lub nie[4][5]. Liście zwykle szorstko, kłująco owłosione[4].
- Kwiaty
- Wyrastają pojedynczo lub w zebrane po 2–4 w wierzchotki w kątach liści i na szczycie pędu. Pod kwiatem obecny jest kieliszek z 6–9 listków zrośniętych u nasady. Działek kielicha jest 5 i są one także zrośnięte u nasady. Pięć płatków korony ma barwę białą, bladoróżową lub czerwoną[4][5]. Płatki na szczycie zwykle wcięte[4]. Pręciki są liczne, z nitkami zrośniętymi w kolumnę otaczającą słupkowie. Zalążnia górna, utworzona z wielu owocolistków z licznymi szyjkami słupków zrośniętych w kolumnę w dolnej części[4].
- Owoce
- Rozłupnie złożona z pięciu okółków jednonasiennych i pękających rozłupek, ciemnobrązowych i owłosionych[4][5].
Systematyka
- Pozycja systematyczna według APG IV (2016)
Rodzaj z rodziny ślazowatych z rzędu ślazowców, należących do kladu różowych w obrębie okrytonasiennych[2]. W obrębie rodziny należy do podrodziny Malvoideae, plemienia Malveae i podplemienia Malvinae[6]
- Wykaz gatunków[4]
- Kitaibela vitifolia Willd. – kitajbela winoroślowata[5]
- Kitaibela balansae Boiss.
Zastosowanie
Rośliny ozdobne zalecane do ogrodów naturalistycznych i na rabaty bylinowe. Rozmnażane są z nasion wiosną lub jesienią lub przez podział jesienią[5].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-10-10] (ang.).
- ↑ a b Kitaibela. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2016-10-10].
- ↑ a b c d e f g h i Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 177. ISBN 0-333-74890-5.
- ↑ a b c d e f g h Beata Grabowska, Tomasz Kubala: Encyklopedia bylin tom II, K-Z. Poznań: Zysk i S-ka, 2012, s. 517. ISBN 978-83-7506-846-7.
- ↑ Stewart R. Hinsley: The Kitaibelia Page. [w:] Malvaceae Info [on-line]. [dostęp 2016-10-10].
