Kościół św. Olafa w Tallinnie

Tallinna Oleviste kirik

Kościół św. Olafa

Państwo

Estonia

Miejscowość

Tallinn

Wyznanie

protestanckie

Kościół

baptyzm (od 1990)

Imię

św. Olaf

Historia

Data rozpoczęcia budowy	XIII w.
Data zakończenia budowy	XIV w.

Aktualne przeznaczenie	czynny kościół baptystów

Poprzednie wyznanie	katolickie (do 1524); luteranizm (1524–1945)

Dane świątyni

Styl	gotyk
Architekt	nieznany
Wieża kościelna • liczba wież • wysokość wież	1 123,7 m

Liczba naw	3

Położenie na mapie Tallinna

Położenie na mapie Estonii

59°26′29,1″N 24°44′52,1″E/59,441417 24,747806

Multimedia w Wikimedia Commons

Strona internetowa

Kościół św. Olafa w Tallinnie (est. Tallinna Oleviste kirik) – kościół Estońskiej Unii Zborów Ewangelicznych Chrześcijan i Baptystów. Jest położony przy ul. Lai 50 (est. ul. Szerokiej), w miejscu, które już w XII w. (a więc jeszcze przed podbojem Tallinna przez Duńczyków w 1219 r.) było prawdopodobnie placem targowym osadników skandynawskich. Nosi wezwanie św. Olafa, króla Norwegii.

Historia

Pierwsza wzmianka o kościele św. Olafa pochodzi z 1267. W XV w. został on przebudowany na bazylikę. Nawę główną przekryto sklepieniem gwiaździstym a nawy boczne – krzyżowym. W latach 1513—1523 do kościoła dobudowano kaplicę Mariacką.

15 września 1524 do Tallinna zawitała reformacja. Od tamtego czasu kościół św. Olafa stał się świątynią protestancką. Pod wpływem ikonoklazmu zniszczono w kościele wiele zabytkowego wyposażenia, w tym obrazów.

Kościół św. Olafa płonął kilka razy w swej historii, ostatni raz 16 lipca 1820. Po odbudowie w 1840 zyskał dzisiejszy wygląd. W 1850 car rosyjski Mikołaj I ufundował dla odbudowanego kościoła wielki dzwon, opatrzony stosowną inskrypcją informującą o ofiarodawcy (w jęz. niemieckim). Z tego samego okresu pochodzą organy, żyrandole są natomiast starsze i zostały przeniesione do kościoła z innych budowli.

W czasie II wojny światowej kościół szczęśliwie uniknął poważnych zniszczeń.

Po rozpadzie ZSRR i ponownym odzyskaniu niepodległości przez Estonię w 1990 kościół został przekazany miejscowej wspólnocie chrześcijan-baptystów.

Architektura

Kościół św. Olafa jest budowlą trzynawową, przy czym nawa środkowa jest dwukrotnie wyższa od naw bocznych. Wystrój wnętrza jest gotycki. Do kościoła przylega pochodząca z XVI w. kaplica Mariacka, ufundowana przez miejscowego kupca, Hansa Pawelsa. Poświęcony jest mu specjalny cenotaf w kaplicy. Autorem cenotafu jest prawdopodobnie pochodzący z Westfalii rzeźbiarz Heinrich Brabender.

Wieża kościoła ok. 1500 została zwieńczona bardzo wysokim, szpiczastym hełmem i przypuszczalnie osiągnęła wysokość 159 m; wyższa byłaby tylko wieża katedry w Lincoln, mierząca ok. 525 stóp (ok. 160 m). Wieża angielskiej katedry spłonęła w styczniu 1548^[1]; przy przyjęciu wartości 159 m jako prawidłowej, kościół św. Olafa stałby się wówczas najwyższym kościołem w Europie. W 1625 jego wieża spłonęła od uderzenia pioruna.

Po odbudowaniu w 1820 wieża mierzy 123,70 m^[2]. Nadal jednak jest, podobnie jak przed wiekami, najwyższą budowlą Starego Miasta w Tallinnie i jego charakterystycznym punktem orientacyjnym. Od 2002 wieża jest udostępniona dla ogółu.

Legenda o budowniczym kościoła

Mieszczanie Tallinna postanowili na cześć swojego miasta wznieść kościół, jakiego jeszcze świat nie widział. Szukali więc mistrza, który podjąłby się tego niezwykłego zadania. W końcu znaleźli odpowiedniego wykonawcę – młodego mistrza Olafa. Zbudował on kościół taki, jaki wymarzyli sobie mieszczanie – z wieżą sięgającą do samego nieba. Gdy jednak mistrz, będąc na samym czubku wieży, już kończył swoje dzieło, spojrzał w dół, na maleńkie figurki ludzi, stracił nagle równowagę i runął, ponosząc śmierć na miejscu. Gdy leżał już na ziemi, z jego otwartych ust wyskoczyła żaba i wypełzła żmija. Od tamtej chwili mieszczanie postanowili nazwać swój kościół na cześć nieszczęsnego budowniczego kościołem Olafa^[3].

Zobacz też

Lista najwyższych kościołów na świecie

Przypisy

↑ A.F. Kendrick, B.A.: The Cathedral Church of Lincoln - a History and Description. [dostęp 2010-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-04)]. (ang.).
↑ Emporis: St. Olav Church. [dostęp 2010-04-08]. (ang.).
↑ Тамара Томберг: Таллин. Путеводитель.. Tallinn: Периодика, 1987, s. 55.

Bibliografia

Тамара Томберг: Таллин. Путеводитель.. Таллин: Периодика, 1987.
Neil Taylor: Estonia – the Bradt Travel Guide. Bradt Guides, 2007. ISBN 978-1-84162-194-4.