Kościół Santa Maria del Giglio w Wenecji

Kościół Santa Maria del Giglio w Wenecji

Chiesa di Santa Maria del Giglio (Venezia)

kościół rektorski
Fasada kościoła od strony Campo Santa Maria del Giglio
Państwo	Włochy
Miejscowość	Wenecja
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	Kościół łaciński
	Patriarchat Wenecji
Wezwanie	Santa Maria del Giglio
Historia Data rozpoczęcia budowy 1678 Data zakończenia budowy 1683 Data poświęcenia lipiec 1700 Aktualne przeznaczenie czynny kościół rektorski
Dane świątyni Styl barokowy Architekt Giuseppe Sardi Świątynia • materiał bud. • cegła, marmur Liczba naw 1
Położenie na mapie Wenecji Kościół Santa Maria del Giglio w Wenecji
Położenie na mapie Włoch Kościół Santa Maria del Giglio w Wenecji
Położenie na mapie Wenecji Euganejskiej Kościół Santa Maria del Giglio w Wenecji
45°25′57,32″N 12°19′58,22″E/45,432589 12,332839
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Kościół Santa Maria del Giglio w Wenecji (pol. dosłownie: kościół Najświętszej Maryi Panny od Lilii^[a], zwany potocznie Santa Maria Zobenigo – kościołem Najświętszej Maryi Panny [rodu] Zobenigo, w nawiązaniu do jego pierwszych fundatorów) – rzymskokatolicki kościół w Wenecji (dzielnica (sestiere) San Marco).

Dawniej parafialny, od 1967 roku jest kościołem rektorskim w Patriarchacie Wenecji.

Jego fasada należy do najbardziej oryginalnych i wystawnych dzieł baroku weneckiego. Zgromadzone we wnętrzu obrazy pędzla takich mistrzów jak: Peter Paul Rubens, Jacopo Tintoretto, Alessandro Vittoria, Giovanni Battista Piazzetta, Palma młodszy i Giovanni Maria Morlaiter stanowią wyjątkową dokumentację sztuki weneckiej^[1].

Historia

Pierwotny kościół w stylu bizantyjskiej bazyliki został prawdopodobnie założony rodzinę Jubanico, której nazwisko z czasem zniekształcono do dialektalnej formy Zobenigo. Stąd druga nazwa kościoła – Santa Maria Zobenigo. Kościół ten spłonął, a po czym został w 976 roku odbudowany. Kolejna przebudowa miała miejsce w roku 1105. Ten ostatni kościół przetrwał do czasu budowy obecnego kościoła pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny od Lilii, wzniesionego w latach 1680–1683 przez Giuseppe Benoniego, z fasadą i bocznymi ołtarzami autorstwa Giuseppe Sardiego. Fundatorem budowy był Antonio Barbaro^[2]. W lipcu 1700 roku patriarcha Giovanni Alberto Badoer dokonał konsekracji kościoła. W latach 1807–1810 dekretem napoleońskiego Królestwa Włoch dokonano kasaty kościołów i zmian w podziale terytorialnym weneckich parafii zmniejszając ich liczbę z 70 do ponad 30. Kościół Santa Maria del Giglio zachował status kościoła parafialnego, mając pod sobą takie kościoły jak San Vidal, San Maurizio (zniesione w 1807 roku) oraz San Fantin (zniesiony w 1810 roku)^[3]. W 1833 roku został odrestaurowany^[2]. W okresie późniejszym opuszczony, został w 1967 roku zdegradowany do rangi kościoła rektorskiego^[3].

Architektura

Podobnie jak pobliski kościół Santo Stefano, również i kościół Santa Maria del Giglio przylega bokiem do szerokiego campo (placu), natomiast jego fasada wychodzi na wąską calle (ulicę)^[2].

Fasada

Na zbudowanie fasady Antonio Barbaro przekazał testamentem 30 tysięcy dukatów; zostawił też dokładne instrukcje co do sposobu, w jaki Sardi ma uhonorować jego sukcesy polityczne i wojskowe^[2]. Sardi wykorzystał schemat dwukondygnacyjnej fasady, zastosowany przez siebie wcześniej w przypadku kościoła Scalzi, ale jego realizacja w Santa Maria del Giglio okazała się jeszcze bogatsza i kunsztowniejsza^[4]. Kondygnację dolną tworzą podwójne kolumny w porządku jońskim, a górną - kolumny w porządku korynckim. Całość wieńczy tympanon zamknięty łukiem. W kondygnacji dolnej, w niszach pomiędzy kolumnami znalazły się posągi czterech braci Antonia Barbara: Giovanniego Marii, Marina, Francesca i Carla, przypisywane Heinrichowi Meyringowi. Na cokołach pod kolumnami umieszczono płaskorzeźby miast: Zary, Candii, Padwy, Rzymu, Korfu i Spalato. W górnej kondygnacji, nad wejściem znajduje się pomnik nagrobny kapitana mórz, Antonia Barbara, wyrzeźbiony przez Josse de Corte. Flankują go posągi Honoru i Cnoty, a dalej, po bokach fasady – wyobrażenia Sławy i Wiedzy. Na cokołach pod parami kolumn umieszczono sceny batalistyczne. Powyżej, w attyce widnieje herb rodu Barbaro, a w jego sąsiedztwie – figury alegoryczne^[1].

• 
  Antonio Barbaro
• 
  Giovanni Maria Barbaro
• 
  Marino Barbaro
• 
  Francesco Barbaro
• 
  Carlo Barbaro

Kampanila

Kampanila, widoczna na obrazie Canaletta, z upływem czasu pochylała się, aż w 1774 roku została rozebrana. Jej odbudowa rozpoczęła się w 1805 roku, ale prace budowlane przerwano na wysokości około 8 metrów. W nieukończonej budowli mieści się obecnie sklep z pamiątkami^[2].

Wnętrze

Wnętrze kościoła to zwarta, jednonawowa przestrzeń, z trzema płytkimi ołtarzami po każdej stronie. Nad ołtarzem głównym umieszczono organy. Ołtarz flankują posągi Zwiastowania dłuta Heinricha Meyringa^[2]. Na ścianie czołowej prezbiterium znajdują się obrazy Antonia Zanchiego: Narodziny Chrystusa i aniołowie muzykujący oraz Ojciec Przedwieczny pośród aniołów i cherubinów, flankowane obrazami Jacopa Tintoretta: Ewangeliści św. Łukasz i św. Mateusz i Ewangeliści św. Marek i św. Jan^[1].

• 
  Wnętrze
• 
  Heinrich Meyring, Zwiastowanie
• 
  Organy

Nad wejściem wiszą obrazy Ostatnia Wieczerza pędzla Giulio Del Moro oraz Cztery Sybille Giuseppe Porty, a w ich sąsiedztwie obrazy Antonia Zanchiego: Męczeństwo św. Antoniego, Konsekracja kościoła, Wenecja w akcie przebłagalnym i kilka jego obrazów o treści maryjnej. Sklepienie wypełniają kolejne trzy obrazy Antonia Zanchiego: Narodziny Najświętszej Maryi Panny, Koronacja Najświętszej Maryi Panny i Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny, wszystkie z lat 1690–1696. W kaplicy Molin (na prawo od wejścia) znajduje się jedyny w Wenecji obraz Petera Paula Rubensa, Madonna z Dzieciątkiem i małym św. Janem. Malowidło na sklepieniu kaplicy, Madonna z Dzieciątkiem jest dziełem Domenica Tintoretta. W zakrystii znajduje się kolejny obraz Antonia Zanchiego, Abraham nauczający Egipcjan astrologii. W pierwszym ołtarzu po prawej stronie (licząc od prezbiterium) znajduje się obraz Palmy młodszego, Nawiedzenie św. Elżbiety, a w ołtarzu po lewej – Chrystus i Święci Franciszek di Paola i Justyna, pochodzący z pracowni Jacopa Tintoretta^[1].

• 
  Peter Paul Rubens, Madonna z Dzieciątkiem i małym św. Janem, I. poł. XVII w.
• 
  Jacopo Tintoretto, Ewangeliści św. Łukasz i św. Mateusz, 1557
• 
  Jacopo Tintoretto, Ewangeliści św. Marek i św. Jan, 1557
• 
  Antonio Zanchi, Abraham nauczający Egipcjan astrologii, ok. 1665

Organy

Organy zbudował Mascioni w 1913 roku. Mają one 2 manuały^[1].

Uwagi

Przypisy