Komórka jajowa

Komórka jajowa, jajo (łac. ovum) – gameta żeńska u zwierząt i roślin. Cytoplazma komórki jajowej jest nazywana ooplazmą.

U zwierząt komórka jajowa powstaje w wyniku oogenezy w jajniku i jest stosunkowo duża i nieruchoma. Komórka jajowa może zostać zapłodniona przez plemnik, co prowadzi do powstania zygoty. Czasami spermatozoid tylko pobudza jajo do rozwoju, ale bez zapłodnienia (pseudogamia).

Morfologia

Komórki jajowe zwierząt są mało zróżnicowane morfologicznie, a ewentualne różnice dotyczą przede wszystkim wielkości, ilości materiału zapasowego oraz jego lokalizacji. W komórce jajowej znajdują się mitochondria, więc mitochondrialny DNA jest dziedziczone tylko po matce (główka spermatozoidu nie zawiera mitochondriów).

Podział komórek jajowych ze względu na ilość substancji zapasowych:

jajo alecytalne
jajo mezolecytalne
jajo oligolecytalne
jajo polilecytalne

Podział komórek jajowych ze względu na rozmieszczenie materiału zapasowego:

jajo izolecytalne
jajo anizolecytalne
- jajo centrolecytalne
- jajo telolecytalne

Bezpośrednio, w związku z ilością i rozmieszczeniem materiału zapasowego, pozostaje proces bruzdkowania, który ma miejsce bezpośrednio po zapłodnieniu komórki jajowej.

U roślin komórki jajowe zawarte są w rodni.