Kompleksy przydatności rolniczej gleb

Kompleksy przydatności rolniczej gleb, kompleksy glebowo-rolnicze – opracowany dla obszaru Polski zespół jednostek taksonomicznych gleb. Każda jednostka grupuje gleby cechujące się zbliżonymi właściwości rolniczymi i mogące być podobnie użytkowane. Podział ten został opracowany przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznastwa (IUNG) w oparciu o przydatność gleb do uprawy roślin wskaźnikowych i współwskaźnikowych. Za rośliny wskaźnikowe uznano, ze względu na dobre wykorzystanie wilgoci w zimę, wierność plonowania, oraz wysoki udział w strukturze zasiewów gruntów ornych, pszenice ozimą i żyto ozime. Dla obszarów górskich za roślinę wskaźnikową uznano owies jary. Za rośliny współwskaźnikowe uznano jęczmień jary, ziemniak, burak cukrowy, koniczynę czerwoną i łubin żółty. Nazwy wskaźnikowych i współwskaźnikowych roślin posłużyły do stworzenia nazw poszczególnych kompleksów przydatności rolniczej.

O ile wydzielenia poszczególnych kompleksów dokonano na podstawie przydatności gleb do uprawy wybranych roślin, o tyle kwalifikację gleb do poszczególnych kompleksów przeprowadzono w oparciu o następujące kryteria:

Właściwy dobór gatunku rośliny uprawnej do kompleksu glebowego jest jednym z podstawowych warunków poziomu jego plonowania.

Kompleksy przydatności rolniczej na gruntach ornych

Symbol Kompleks Klasy bonitacyjne Uprawiane rośliny % pow. kraju
1 pszenny bardzo dobry I i II burak cukrowy, pszenica, koniczyna czerwona, lucerna siewna, rzepak ozimy, bobik, wyka jara 3,8%
2 pszenny dobry II, IIIa, i IIIb burak cukrowy, pszenica, koniczyna czerwona, lucerna siewna, rzepak ozimy, bobik, wyka jara 18,0%
3 pszenny wadliwy IIIb, IVa i IVb jęczmień, owies, kukurydza, słonecznik 3,1%
4 żytni bardzo dobry (pszenno-żytni) IIIb uprawa tych samych gatunków co na pierwszych trzech kompleksach oraz pszenżyto, żyto, groch, łubin żółty i wąskolistny, burak i marchew pastewna 17,1%
5 żytni dobry IVa i IVb rzepak ozimy, jęczmień, pszenżyto, ziemniak, żyto, gryka, łubin żółty, seradela, wyka ozima, lnianka i gorczyca 15,6%
6 żytni słaby IVb i V żyto, owies, gryka, ziemniak, łubin żółty, seradela i wyka ozima 18,1%
7 żytni bardzo słaby (żytnio-łubinowy) VI żyto, łubin żółty, seradela, ziemniak, wyka ozima 11,5%
8 zbożowo-pastewny mocny IIIb i IVa kukurydza, słonecznik, mieszanki pastewne roślin jednorocznych i wieloletnich, owies 3,9%
9 zbożowo-pastewny słaby IVb i V owies, żyto, ziemniak, marchew pastewna, łubin żółty i wąskolistny 3,0%
10 pszenny górski II, IIIa i IIIb uprawa tych samych gatunków co na najlepszych kompleksach gleb nizinnych 1,6%
11 zbożowy górski IVa i IVb pszenica, żyto, jęczmień jary, owies, ziemniak, koniczyna, brukiew, len włóknisty 2,0%
12 owsiano-ziemniaczany górski gleby płytkie i zakamienione ziemniak, owies, mieszanki traw z koniczyną 1,2%
13 owsiano-pastewny górski gleby płytkie, szkieletowe i kwaśne owies i mieszanki traw z motylkowymi 0,5%
14 gleby orne przeznaczone pod użytki zielone

Kompleksy przydatności rolniczej na użytkach zielonych

Symbol Rodzaj kompleksu Klasy bonitacyjne % pow. kraju
1z bardzo dobry i dobry kl. I i II 0,7%
2z średni kl. III i IV 5,9%
3z słaby i bardzo słaby kl. V i VI 6,4%

Zobacz też

  • Bonitacja (gleboznawstwo)

Bibliografia

  • Saturnin Zawadzki (red): Gleboznawstwo. PWRiL, 1999. ISBN 83-09-01703-0.
  • Jerzy Drozd, Michał Licznar, Stanisława Elżbieta Licznar, Jerzy Weber: Gleboznawstwo z elementami mineralogii i petrografii. Wrocław: Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu, 1998. ISBN 83-85582-89-4.