Kontrola parlamentarna

Ten artykuł od 2018-12 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Kontrola parlamentarna – sprawowanie przez parlament kontroli nad działalnością innych organów państwowych.

Kontrola może być przeprowadzana pod kątem:

• legalności działania (zgodności z prawem)
• celowości (jakości, skuteczności).

Sprawowana jest bądź przez cały parlament (jego izby), bądź przez wyspecjalizowane, podległe parlamentowi organy (komisje lub pojedynczych parlamentarzystów). Instrumentem działania komisji sejmowych są dezyderaty i opinie, posłowie posiadają prawo interpelacji (dotyczących spraw o charakterze zasadniczym) i zapytań (w celu uzyskania informacji o aktualnych problemach polityki państwa). Wyspecjalizowanym organem kontrolnym podległym Sejmowi jest w Polsce Najwyższa Izba Kontroli, której Sejm może zlecać przeprowadzenie kontroli.

Kontrola parlamentarna dotyczy głównie rządu, zasadniczym jej instrumentem jest absolutorium – udzielenie go przez Sejm oznacza formalnie pozytywną ocenę wykonania ustawy budżetowej. W bardzo ograniczonym stopniu kontroli podlega prezydent – ocenie podlegać może przestrzeganie przez prezydenta konstytucji i innych ustaw, parlament nie może jednak ingerować w prowadzoną przez prezydenta politykę (wyjątek stanowi tu obowiązek uzyskania zgody na ratyfikację niektórych ważniejszych umów).