Korpus Bezpieczeństwa

Ten artykuł od 2013-03 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Korpus Bezpieczeństwa (KB) – polska wojskowa organizacja konspiracyjna działająca od końca 1943 głównie na obszarze Generalnego Gubernatorstwa, początkowo podległa Armii Krajowej, a w 1944 uznała Krajową Radę Narodową i Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego^[1].

Korpus Bezpieczeństwa wywodził się z Organizacji Wojskowej utworzonej w październiku 1939 przez Witolda Orzechowskiego ps. „Longinus”, który powoływał się na wytyczne otrzymane bezpośrednio od gen. Władysława Sikorskiego. Latem 1941 został przez Niemców aresztowany W. Orzechowski. W 1942 OW została przemianowana na Kadrę Bezpieczeństwa. W lipcu tego roku KB został podporządkowany Komendzie Głównej Armii Krajowej, a z jej ramienia szefowi Oddziału VIII (Szefostwo Biur Wojskowych) płk. Ludwikowi Muzyczce ps. „Benedykt”. Następnie rozpoczęto na polecenie Komendanta Głównego AK gen. Stefana Roweckiego ps. „Grot” przeformowywanie oddziałów i służb KB w Wojskowy Korpus Służby Bezpieczeństwa.

W listopadzie 1943 Kadra Bezpieczeństwa została z kolei przemianowana na Korpus Bezpieczeństwa. W jego skład weszły też inne podziemne organizacje, jak Strażacki Ruch Oporu „Skała”, Zbrojne Wyzwolenie, Związek Powstańców Śląskich. Korpus Bezpieczeństwa politycznie podlegał Radzie Obrony Narodu. Prowadził działalność propagandową, dywersyjno-sabotażową, przygotowywał kadry do administrowania po wojnie ziemiami zachodnimi i północnymi (określanymi jaki Ziemie Postulowane^[2]). Organizacja działała na terenie województw: warszawskiego, krakowskiego, lubelskiego, łódzkiego, kieleckiego i wileńskiego, a niewielkie grupy w Bydgoszczy, Gdyni, Katowicach, Toruniu. Istniały też nieliczne oddziały partyzanckie KB. Po aresztowaniu drugiego Komendanta Głównego KB w grudniu tego roku część nowego dowództwa, wywodzącego się ze Zbrojnego Wyzwolenia, nie zrywając jednak związków z AK, nawiązywała wbrew woli większości Komendy Głównej tajne kontakty z Polską Armią Ludową, tj. wojskową formacją Robotniczej Partii Polskich Socjalistów. Jego przywódcy lawirowali odtąd pomiędzy AK a lewicowymi socjalistami z RPPS i PAL, pozostając na krawędzi Polskiego Państwa Podziemnego. 26 lipca 1944 KB zawarła porozumienie o współpracy z AL, zaś 27 lipca z PAL tworząc Połączone Siły Zbrojne AL, PAL i KB. Pod koniec lipca 1944 część Komendy Głównej KB z Komendantem Głównym płk. Andrzejem Petrykowskim ps. „Tarnawa” i oficerem sztabu płk. Leonem Bąkowskim ps. „Rawicz” udała się do Lublina, gdzie nawiązali kontakt z wkraczającym na ziemie polskie WP i Polskim Komitetem Wyzwolenia Narodowego, podporządkowując im swoją organizację.

Oddziały KB lub wywodzące się z tej organizacji uczestniczyły w powstaniu warszawskim^[3]. Należały do nich:

Batalion Szturmowy „Nałęcz” por. Stefana Kaniewskiego ps. „Nałęcz” (Stare Miasto),
Batalion Szturmowy „Jur-Radwan” por. Tadeusza Osińskiego ps. „Jur” (Śródmieście Północne),
Batalion „Sokół” rtm. Władysława Olszowskiego ps. „Sokół” (Śródmieście Południowe),
Batalion „Topór” mjr Zygmunta Balickiego ps. „Topór” (Śródmieście Południowe, wchodziło w skład Zgrupowania „Zagończyk”),
Pluton „Stetko” por. Kazimierza Kanioka ps. „Stetko” (Śródmieście Północne, wchodziło w skład Zgrupowania „Bartkiewicz”),
Pluton „Żarski” ppor. Władysława Zajdlera ps. „Żarski” (Śródmieście Południowe, wchodziło w skład Batalionu „Ruczaj”),
Grupa „Zawieja” rtm. Jana Dręsko ps. „Zawieja” (Śródmieście Północne),
Kompania saperska „Gryka” kpt. Gryczyńskiego ps. „Gryka” (Mokotów),
służba kobiet KB na czele z kpt. Jadwigą Makowiecką ps. „Pomian”.
Straż Obywatelska pod dowództwem mjr. Władysława Grzankowskiego ps. „Prus”.

Z tym tematem związana jest kategoria: Żołnierze Korpusu Bezpieczeństwa.

Liczebność żołnierzy KB wynosiła – według różnych źródeł – od ponad 600 do ok. 1200 ludzi. Oddziały KB pod dowództwem szefa sztabu KG KB, płk. Leona Korzewnikjanca ps. „Doliwa” zostały taktycznie podporządkowane KG AK. Część z nich nie miała jednak broni i dlatego używano ich do prac pomocniczych. 15 września oddziały KB współtworzyły Połączone Siły Zbrojne AL, PAL i KB na czele z płk. Julianem Skokowskim, którego zastępcą został płk L. Korzewnikjanc i podporządkowały się Krajowej Radzie Narodowej.

Obecnie w Warszawie przy ul. Boduena 4, gdzie podczas Powstania mieściła się początkowo Komenda Główna i szpital polowy KB, znajduje się tablica upamiętniająca żołnierzy tej organizacji.

Przypisy

↑ Tadeusz Łepkowski, Słownik historii Polski. Warszawa 1973, s.188.
↑ Wojenna konspiracja. W: Danuta Przystasz: Jedno życie. Tak mało... Tak wiele.... s. 43.
↑ Wojenna konspiracja. W: Danuta Przystasz: Jedno życie. Tak mało... Tak wiele.... s. 44.